Δημοσιεύσεις

Γενικά
Με τον Νόμο του Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων (4469/2017), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 3 Αυγούστου 2018, εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελληνική Οικονομία μια οργανωμένη εξωδικαστική διαδικασία για τη συνολική και μακροπρόθεσμη ρύθμιση των χρεών των ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποίες, λόγω της μεγάλης χρονικά κρίσης, αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους. Δίνεται η ευκαιρία να ρυθμιστούν οφειλές προς τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία, οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, προμηθευτές και λοιπούς ιδιώτες μέσω μιας ολοκληρωμένης και τυποποιημένης διαδικασίας διαπραγμάτευσης μεταξύ του οφειλέτη και του πιστωτή μακριά από τις αίθουσες των δικαστηρίων και με συντονισμό από εξειδικευμένο διαμεσολαβητή.

Ποιοι μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό

Στο νόμο εντάσσεται κάθε μικρή, μεσαία και μεγάλη επιχείρηση, καθώς και ατομικές επιχειρήσεις, δηλαδή κάθε φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική ή/και εμπορική δραστηριότητα και έχει πτωχευτική ικανότητα και κάθε νομικό πρόσωπο το οποίο αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα. Οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά μέσω της ειδικής πλατφόρμας που έχει αναπτυχθεί και έχουν καταληκτική ημερομηνία 31/12/2019.

Βασικές προϋποθέσεις ένταξης μιας επιχείρησης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό
Κάθε φυσικό και νομικό πρόσωπο εντάσσεται στην διαδικασία της ρύθμισης, εφόσον πληροί, αθροιστικά, τις εξής προϋποθέσεις:

1. Να υπάρχουν συνολικές οφειλές, προς όλους πιστωτές (δημόσιο και ιδιώτες), άνω των 20.000€.
2. Να διαθέτουν ένα από τα ακόλουθα, σε ένα τουλάχιστον από τα τελευταία τρία έτη:
   • Θετικό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ή
   • Θετική καθαρή θέση (equity).
3. Να έχουν ένα από τα ακόλουθα:
   • Οφειλές από δάνειο (ή άλλη αιτία σε τράπεζα) με καθυστέρηση τουλάχιστον 3 μηνών κατά την 31/12/2018, ή
   • Οφειλές από δάνειο (ή άλλη αιτία σε τράπεζα) που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016, ή
   • Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο και δεν έχουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, κατά την 31/12/2018.
   • Επιταγές που σφραγίστηκαν κατά την 31/12/2018, ή
   • Έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις εις βάρος τους, λόγω ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων από τρίτους κατά την 31/12/2018.

Ποια χρέη καλύπτει ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός

• Δημόσιο (Εφορία, Τελωνεία και ΟΤΑ)
• ΕΦΚΑ (Όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, πρώην και νυν)
• Όλες τις τράπεζες
• Λοιπούς ιδιώτες (π.χ. μεγάλοι προμηθευτές)

Σημείωση: χρέη προς μικρο-προμηθευτές και εργαζομένους δεν ρυθμίζονται, αλλά εξοφλούνται.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό

Με τις διατάξεις του νόμου καθορίζεται μια διαφορετική διαδικασία για τη ρύθμιση των οφειλών των ελεύθερων επαγγελματιών προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν εντάσσονται στο αμιγές πεδίο εφαρμογής αυτού του νόμου καθώς δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα. Παρόλα αυτά, η αναγκαιότητα που επιβάλλεται από την καθημερινή πρακτική και το κενό του νομοθετικού πλαισίου, κατέστησε απαραίτητη τη θεσμοθέτηση μίας διαδικασίας που να καλύπτει και τις ανάγκες ελάφρυνσης αυτών των επαγγελματιών. Για το λόγο αυτό, για τους οφειλέτες με χρέη έως και 300.000 ευρώ (ανά φορέα) θα ακολουθείται αυτοματοποιημένη διαδικασία, όπου τόσο το Δημόσιο όσο και τα πιστωτικά ιδρύματα θα έχουν προ-τυποποιημένες λύσεις. Ενώ, για οφειλές άνω των 300.000 ευρώ (ανά φορέα) ακολουθείται μια εξατομικευμένη διαδικασία με την προσκόμιση ειδικότερων δικαιολογητικών. Συμπερασματικά, οι προτάσεις του Δημοσίου και των Ταμείων οφείλουν να κινούνται στο πλαίσιο της δυνατότητας διαγραφής βασικής οφειλής, προστίμων και προσαυξήσεων με την παράλληλη δυνατότητα επιμήκυνσης περιόδου αποπληρωμής με 120 μηνιαίες δόσεις (10 έτη).

Τι πρέπει να προσέξει ο οφειλέτης πριν την υποβολή:

1. Η διαδικασία συμπλήρωσης της αίτησης για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, ενδέχεται να χρειαστεί περαιτέρω δαπάνες για την πλήρη διεκπεραίωσή της. Η εταιρείες υποχρεούνται να υποδείξουν την αξία ρευστοποίησης (περίπτωση βίαιης εκποίησης) των περιουσιακών τους στοιχείων. Η αξιολόγηση και ο υπολογισμός της αξία ρευστοποίησης λαμβάνονται υπόψη από το Δημόσιο ως εξής: Για τα ακίνητα:
   • Η εκτίμηση της αξίας των ακινήτων περιλαμβάνεται σε έκθεση εμπειρογνώμονα, η οποία λαμβάνεται υπόψιν μόνο όταν βασίζεται σε έκθεση εκτιμητή ακινήτων.
   • Σε περίπτωση που δεν προσκομίζεται έκθεση εκτιμητή ακινήτων, το Δημόσιο ελέγχει και λαμβάνει υπόψη την φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α.
   • Και για ακίνητα για τα οποία δεν προσδιορίζεται αξία ΕΝ.Φ.Ι.Α., την αντικειμενική αξία αυτών (έντυπο ΑΑ ΓΗΣ βεβαιωμένο από συμβολαιογράφο).

   Για τα κινητά:

   • Αυτά τα οποία σχετίζονται με την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως ενσώματα και άυλα πάγια πλην ακινήτων, αποθέματα, χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (π.χ. απαιτήσεις, τίτλοι, καταθέσεις, μετρητά, κλπ.), την αγοραία αξία όπως προκύπτει είτε από πρόσφατη έκθεση οικονομολόγου, μέλους του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, προκειμένου για οφειλέτη που τηρεί διπλογραφικά βιβλία με ετήσιο κύκλο εργασιών έως και 1.500.000 ευρώ ή απλογραφικά βιβλία είτε από πρόσφατη έκθεση ορκωτού ελεγκτή, προκειμένου για οφειλέτη, που τηρεί διπλογραφικά βιβλία με ετήσιο κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 1.500.000 ευρώ.
   • Αυτά που δεν υπάγονται στην ανωτέρω υποπερίπτωση και αφορούν σε κινητά μεγάλης αξίας, ενός εκάστου άνω των 2.000 ευρώ και συνολικά εκτιμώμενα άνω των 30.000 ευρώ, την αξία που αναφέρεται στην αίτηση του οφειλέτη ή συν-οφειλέτη, για τον έλεγχο της οποίας το Δημόσιο δύναται να ζητήσει τυχόν διαθέσιμα συνοδευτικά έγγραφα και η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται αυτής που αναγράφεται σε εν ισχύ σύμβαση ασφάλισής τους.
   • Μικρής αξίας, η αξία που αναφέρεται στην αίτηση του οφειλέτη ή συν-οφειλέτη.

   Το κόστος των ανωτέρω εκτιμήσεων διαφοροποιείται, ατομικά ανά περίπτωση, από τον εκτιμητή και επιβαρύνει τον οφειλέτη. έτη.

2. Η αίτηση υπέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης (του ν. 1599/1986) και συνοδεύεται υποχρεωτικά από: «Πιστοποιητικό από το Ειρηνοδικείο» που να βεβαιώνει ότι δεν έχει εκδοθεί για τον οφειλέτη οριστική δικαστική απόφαση ρύθμισης οφειλών ή επικύρωσης δικαστικού συμβιβασμού κατά τις διατάξεις του νόμου 3869. Σε περίπτωση έκδοσης τέτοιου είδους δικαστικής απόφασης, πρέπει να προσκομίζεται:
   • υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη (του ν. 1599/1986) ότι οι οφειλές που έχουν περιληφθεί στην παρούσα αίτηση του οφειλέτη δεν έχουν ρυθμιστεί με οριστική δικαστική απόφαση ή δικαστικό συμβιβασμό (κατά τις διατάξεις του νόμου 3869/2010), ακόμα κι αν ακολούθησε έκπτωση του οφειλέτη για οποιονδήποτε λόγο, καθώς και
   • επικυρωμένο αντίγραφο της αίτησης και της απόφασης.

   Το ανωτέρω πιστοποιητικό προσκομίζεται μόνο από το Ειρηνοδικείο Αθηνών. Για οφειλέτες που διαμένουν εκτός Αθήνας, θα πρέπει να σταλεί η αίτηση μέσω ταχυδρομείου, συμπεριλαμβανομένου τα απαραίτητα μεγαρόσημα. Ο χρόνος απόκτησης ενδέχεται να είναι μεγάλος για αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή.
   Το κόστος του ανωτέρου επιβαρύνει τον οφειλέτη.

3. Για να καταστεί σε θέσει να υποβάλλει αίτηση τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό οποιοσδήποτε οφειλέτης, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην δομή των οφειλών του. Υποχρεωτικά πρέπει να επιτευχθεί απαρτία των πιστωτών, τουλάχιστον του 50%, οι οποίοι δέχονται ο οφειλέτης να συμμετέχει στην διαδικασία ρύθμισης των οφειλών του μέσου του συγκεκριμένου νόμου.
   Για παράδειγμα:
   Έστω ότι ένας οφειλέτης έχει τις εξής οφειλές: Εφορία 10.000€, Ασφαλιστικό ταμείο 15.000€, Εθνική Τράπεζα 20.000€ και Τράπεζα Πειραιώς 25.000€. Οι συνολικές οφειλές, λοιπόν, ανέρχονται σε 70.000€. Δηλαδή, οι οφειλές δομούνται ως εξής:

    

   • Εφορία: 10.000€, το οποίο ποσό αντιστοιχεί σε ποσοστό επί του συνόλου των οφειλών 14,28%.
   • Ασφαλιστικό Ταμείο: 15.000€, το οποίο αντιστοιχεί σε ποσοστό επί του συνόλου των οφειλών 21,42%.
   • Εθνική Τράπεζα: 20.000€, το οποίο ποσό αντιστοιχεί σε ποσοστό επί του συνόλου των οφειλών 28,57%.
   • Τράπεζα Πειραιώς: 25.000€, το οποίο ποσό αντιστοιχεί σε ποσοστό επί του συνόλου των οφειλών 35,71%.

   Συνεπώς, ο ανωτέρω οφειλέτης, προκειμένου να υποβάλλει την αίτησή του στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, θα πρέπει συμπληρώσει ποσοστό 50% και άνω. Αν συμφωνήσουν μόνο η Εφορία και το Ασφαλιστικό Ταμείο, αλλά καμία Τράπεζα, τότε συμπληρώνει ποσοστό 35,70% και δεν μπορεί να αιτηθεί. Αντιθέτως, αν συμφωνήσουν οι Τράπεζες αλλά κανένας φορέας του Δημοσίου, τότε συμπληρώνεται ποσοστό 64,28% και μπορεί να αιτηθεί.

4. Τι προβλέπεται για τους συν-οφειλέτες; Τι προστασία έχουν οι συν-οφειλέτες από τον νόμο;Η αίτηση για την υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών συνυποβάλλεται υποχρεωτικά και από τους συν-οφειλέτες της επιχείρησης, η οποία θα πρέπει τουλάχιστον να περιλαμβάνει κατάλογο με τις υποχρεώσεις τους έναντι των δικών τους πιστωτών και των περιουσιακών τους στοιχείων και να συνοδεύεται από ορισμένα δικαιολογητικά, ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί από τους πιστωτές η ικανότητα αυτών των προσώπων να αποπληρώσουν μέρος των υποχρεώσεων της επιχείρησης.

   Επίσης, σε περίπτωση που πληρούν όλα τα κριτήρια υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν εμποδίζονται να υποβάλουν αυτοτελώς αίτηση για ρύθμιση του συνόλου των οφειλών τους όπου οι ευνοϊκές ρυθμίσεις της σύμβασης αναδιάρθρωσης οφειλών θα ισχύουν και για τον ίδιο ως οφειλέτη πλέον.

   Αν δεν συνυποβληθεί αίτηση από έναν ή περισσότερους συν-οφειλέτες, για την έναρξη της διαδικασίας εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών απαιτείται συναίνεση του πιστωτή ή των πιστωτών με την πλειοψηφία των απαιτήσεων για τις οποίες ευθύνονται οι συν-οφειλέτες που δεν συνυπέβαλαν αίτηση. Χωρίς την συναίνεση αυτή, η πλειοψηφία των υπολοίπων πιστωτών διατηρεί μεν την ευχέρεια να αποφασίσει την έναρξη της διαδικασίας, στην περίπτωση όμως αυτή οι απαιτήσεις των μη συναινούντων πιστωτών για τις οποίες ευθύνονται οι εν λόγω συν-οφειλέτες, δεν ρυθμίζονται από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών.

   Η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών δεν εκκινείτε σε καμία περίπτωση (δηλαδή ακόμα και εάν συναινούν οι παραπάνω πιστωτές) όταν δεν συνυποβάλλεται αίτηση:
   i. από συν-οφειλέτες που είναι ομόρρυθμοι εταίροι ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης,
   ii. ή από άλλα πρόσωπα που ευθύνονται εις ολόκληρων και αλληλεγγύως για το σύνολο των οφειλών της επιχείρησης.

5. Ομόρρυθμοι εταίροιΠροβλέπεται πλέον η δυνατότητα των ομόρρυθμων εταίρων, οι οποίοι, πρέπει εκ του νόμου να συνυποβάλλουν την αίτηση της ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας για ρύθμιση των εταιρικών χρεών κατά τα ανωτέρω, να ζητήσουν τη ρύθμιση και του συνόλου των δικών τους οφειλών μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, ακόμα κι αν δεν συντρέχουν ως προς αυτούς οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια επιλεξιμότητας που οφείλει να έχει το νομικό πρόσωπο της εταιρείας, διότι αυτά θα κρίνονται πλέον με βάση το νομικό αυτό πρόσωπο.
   Οι ευνοϊκές από τη σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών συνέπειες δεν επηρεάζουν τον συν-οφειλέτη αν δεν συνυποβάλλει αίτηση για ένταξη στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών.

Συχνές ερωτήσεις – απαντήσεις

1. Τι ισχύει για την περίπτωση συνολικών προς ρύθμιση οφειλών έως 20.000€;Για συνολικές προς ρύθμιση οφειλές προς όλους τους πιστωτές που δεν ξεπερνούν το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, ακολουθείται απλοποιημένη διαδικασία ρύθμισης με τυποποιημένο τρόπο για τις οφειλές προς το Δημόσιο και το ΚΕΑΟ.
   • Έως και 3.000€, η αποπληρωμή γίνεται τμηματικά σε 36 μηνιαίες δόσεις κατ’ ανώτατο όριο, με ελάχιστη μηναία δόση 50€, χωρίς την δυνατότητα διαγραφής κανενός ποσού.
   • Άνω των 3.000€, η αποπληρωμή γίνεται τμηματικά σε 120 μηνιαίες δόσεις κατ’ ανώτατο όριο, με ελάχιστη μηναία δόση 50€, χωρίς την δυνατότητα διαγραφής κανενός ποσού.
2. Τι ισχύει για την περίπτωση των οφειλών, όταν το ποσοστό των απαιτήσεων ενός πιστωτή υπερβαίνει το 85% της συνολικής οφειλής της επιχείρησης;Αν οι απαιτήσεις ενός πιστωτή υπερβαίνουν το 85% των συνολικών απαιτήσεων κατά του οφειλέτη, η αίτηση υπαγωγής μετά την υποβολή της στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, προωθείται στον εν λόγω πιστωτή για διμερή διαπραγμάτευση.
3. Τι συμβαίνει στην περίπτωση όπου ένας οφειλέτης έχει υπάρχουσες ρυθμίσεις με το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία και θέλει να τις εντάξει στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό για τυχόν καλύτερη ρύθμιση; Η υφιστάμενη ρύθμιση εντάσσεται κανονικά και τροποποιείται ανάλογα με τις ανάγκες του σχεδίου αναδιάρθρωσης και του πλάνου αποπληρωμής. Προβλέπεται οι οφειλές να ρυθμιστούν εκ νέου με όριο τις 120 δόσεις και πιθανή μερική διαγραφή.
4. Υπάρχει δυνατότητα για κούρεμα των οφειλών; Η διαγραφή οφειλών επιτρέπεται, στην έκταση που ι) κρίνεται από τους πιστωτές ότι δεν μπορούν να αποπληρωθούν από τον οφειλέτη και ιι) τηρείται η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών, για τα κάτωθι ποσά:
   • το σύνολο των τόκων υπερημερίας των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα,
   • ποσοστό ενενήντα πέντε τοις εκατό (95%) των απαιτήσεων του Δημοσίου από πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από τη φορολογική διοίκηση
   • ποσοστό ογδόντα πέντε τοις εκατό (85%) των απαιτήσεων του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης από προσαυξήσεις ή τόκους εκπρόθεσμης καταβολής
   • μέρος της βασικής οφειλής

     Γενικότερα, όλες οι οφειλές μπορούν να διαγραφούν, με εξαίρεση την κύρια οφειλή που έχει προκύψει από τη μη απόδοση παρακρατούμενων οφειλών για φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

5. Μπορεί κάποιος που έχει υποβάλει αίτηση στον Πτωχευτικό Κώδικα ή στην έκτακτη διαδικασία ρύθμισης υποχρεώσεων εμπόρων βάσει του νόμου 4307/2014 (νόμος Δένδια) να κάνει αίτηση για τον εξωδικαστικό;Ναι, υπό την προϋπόθεση ότι πριν υποβάλει την αίτηση για τον εξωδικαστικό έχει εγκαίρως παραιτηθεί από τις προηγούμενες διαδικασίες. Παρομοίως ισχύει για τον Νόμο Κατσέλη (Ν.3869/2010).
6. Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται μετά την υποβολή της αίτησης;Η ΕΓΔΙΧ ορίζει έναν συντονιστή από το ειδικό μητρώο που έχει συστήσει και ο οποίος καλείται να φέρει σε επαφή τον οφειλέτη και τους πιστωτές και να επιβλέψει έως το τέλος τη διαδικασία αναδιάρθρωσης των οφειλών. Για να προχωρήσει η διαδικασία απαιτείται να συμμετέχουν δικαιούχοι τουλάχιστον του 50% του συνόλου των απαιτήσεων κατά του οφειλέτη (μη λαμβανομένων υπόψη των απαιτήσεων προσώπων συνδεδεμένων με τον οφειλέτη).