Vlasis Kosmas

Επιχορήγηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που αφορά στην επιχορήγηση των επιχειρήσεων μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών και μη προϊόντων, βιοτεχνίας, χειροτεχνίας, παραγωγής ειδών μετά την πρώτη μεταποίηση και του εμπορίου.

Μεταποίηση και εμπορία γεωργικού προϊόντος:Επέμβαση επί γεωργικού προϊόντος από την οποία προκύπτει επίσης γεωργικό προϊόν.

Εξαίρεση: εργασίες εντός της γεωργικής εκμετάλλευσης που είναι απαραίτητες για την προετοιμασία προϊόντος ζωτικής ή φυτικής προέλευσης για την πρώτη του πώληση.

Μεταποίηση και εμπορία μη γεωργικού προϊόντος: Αφορά σε κάθε επέμβαση επί γεωργικού προϊόντος, ως Α΄ ύλη της παραγωγικής διαδικασίας.

 

Στόχοι 

• Η αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα μέσω συλλογικών σχημάτων ή/και της υιοθέτησης της συμβολαιακής γεωργίας.
• Η βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας.
• Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων.
• Η ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών, αλλά και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
• Η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.

 

Δικαιούχοι

Νομικά πρόσωπα που είτε ανήκουν στις ΜΜΕ, είτε στις μεγάλες επιχειρήσεις, που τηρούν απλογραφικά ή/και διπλογραφικά βιβλία και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ενίσχυσης πληρούν μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Ομάδες Παραγωγών (Ομ.Π.) του ν.4384/2016, Οργανώσεις Παραγωγών του ν.4384/2016 και Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ), Ανώνυμες Εταιρίες των οποίων η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει σε Συνεταιρισμούς του ν.4673/2020 «Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλες διατάξεις»,
• Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν.4430/2016 και εταιρίες του εμπορικού δικαίου, εκτός αυτών της ανωτέρω περίπτωσης, οι οποίες εφαρμόζουν συμβολαιακή γεωργία υπό τους ακόλουθους όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς:
  • Εφόσον μεταποιούν ή/και εμπορεύονται γεωργικό προϊόν με παραγόμενο, τελικό γεωργικό προϊόν, κατ’ ελάχιστον το 40% κατ’ έτος, της αξίας των Α’ υλών που χρησιμοποιούνται στην ενισχυόμενη επένδυση είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας. 
  • Εφόσον μεταποιούν ή/και εμπορεύονται γεωργικό προϊόν, με τελικό προϊόν μη γεωργικό προϊόν και κατ’ ελάχιστον το 40% κατ’ έτος, της αξίας του γεωργικού προϊόντος που χρησιμοποιείται, ως Α΄ ύλη, στην ενισχυόμενη επένδυση, είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας.

Η υποχρέωση εφαρμογής της συμβολαιακής γεωργίας ξεκινάει από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της υλοποίησης της επένδυσης και τα συμβόλαια είναι τουλάχιστον 3-ετούς διάρκειας. Με την πάροδο 3ετίας από την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και εντός προθεσμίας 2 μηνών, ο δικαιούχος υποχρεούται να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή όπου θα τεκμηριώνεται η ανωτέρω προϋπόθεση.

• Είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν.4430/2016 και εταιρίες του εμπορικού δικαίου, εκτός αυτών της ανωτέρω περίπτωσης, οι οποίες εμφανίζουν βαθμό καθετοποίησης σε ποσοστό τουλάχιστον 40%, αξιοποιώντας ιδιοπαραγόμενα αγροτικά προϊόντα. Η υποχρέωση διατήρησης του ποσοστού καθετοποίησης ξεκινάει μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και είναι 3ετής. 
• Δικαιούχοι δύνανται να κριθούν και υπό σύσταση νομικά πρόσωπα που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης
• Δεν δύνανται να κριθούν δικαιούχοι πρόσωπα που λειτουργούν υπό τη μορφή της εταιρείας αστικού δικαίου, με εξαίρεση τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις και της κοινοπραξίας.

 

Δαπάνες

• Κατασκευή και εκσυγχρονισμός ακινήτων. 
• Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας. 
• Οχήματα με τα οποία η επιχείρηση διενεργεί μεταφορές Α΄ υλών και προϊόντων (έτοιμων και ημι-έτοιμων), εντός του χώρου της μονάδας. Επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών CO2 και τα οχήματα που εκπέμπουν CO2 μικρότερο των 50g/Km. 
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού, στο βαθμό που εξυπηρετεί την λειτουργία της μονάδας. 
• Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αποκτάται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης. Η αγορά του συνόλου ή και μέρους των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτίρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός, μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης, είναι επιλέξιμη εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: 
  • Η επιχειρηματική αυτή εγκατάσταση έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει αν δεν είχε αγορασθεί. 
  • Η αγορά πραγματοποιείται από τον φορέα της επένδυσης που δεν σχετίζεται με τον πωλητή. 
  • Η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. 
  • Αν στοιχεία του ενεργητικού έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενισχύσεων πριν από την αγορά τους, το κόστος των εν λόγω στοιχείων ενεργητικού αφαιρείται από τις επιλέξιμες δαπάνες του υποβαλλόμενου επενδυτικού σχεδίου που συνδέονται με την απόκτηση επιχειρηματικής εγκατάστασης.
  • Για τα στοιχεία ενεργητικού που αφορούν σε μηχανολογικό και λοιπό εξοπλισμό, η ημερομηνία πρώτης κτίσης δεν είναι μεγαλύτερη των 10 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης. 

Οι συνολικές δαπάνες για την απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει δεν υπερβαίνουν το 30% των επιλέξιμων δαπανών της επένδυσης.

• Δαπάνες εξοπλισμού μηχανοργάνωσης της επιχείρησης. Στον εξοπλισμό μηχανοργάνωσης συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες για απομακρυσμένη και έξυπνη διαχείριση με την εγκατάσταση συστημάτων τηλε-ελέγχου καθώς και κάθε άλλη επένδυση η οποία οδηγεί σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων. Επιλέξιμος είναι ο εξοπλισμός ο οποίος λειτουργεί κατά τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και συνοδεύεται από αντίστοιχες πιστοποιήσεις εφόσον υφίστανται στην αγορά. 
• Δαπάνες για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία. 
• Στην περίπτωση αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των δικτύων διανομής (logistic) της επιχείρησης, επιλέξιμος είναι ο μηχανολογικός εξοπλισμός ο οποίος έχει μοναδικό κωδικό αναγνώρισης (serial number) και οι κτιριακές εγκαταστάσεις με την προϋπόθεση ότι το αίτημα πληρωμής συνοδεύεται από τοπογραφικό με γεωχωρική σήμανση και φωτογραφίες με γεωχωρική σήμανση και χρονοσήμανση, όπου αποτυπώνεται η κατάσταση πριν και μετά την επένδυση. 
• Άυλες δαπάνες όπως απόκτηση λογισμικού και αποκτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών εκμετάλλευσης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, εμπορικών σημάτων (συμπεριλαμβάνονται και επενδύσεις σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων) / Τεχνικές προδιαγραφές και σχεδιασμός προϊόντων / Έρευνες αγοράς / Εταιρική ταυτότητα & branding (logos, εταιρικές παρουσιάσεις κ.λπ.) / Σχεδιασμός προωθητικών ενεργειών και υλικού για εταιρείες και προϊόντα. Επιπλέον, επιλέξιμα είναι η απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους οργανισμούς (όπως ISO, HACCP, BRC GlobalStandards, IFS FoodStandard, GLOBALG.A.P. κ.λπ.) τα οποία εξασφαλίζουν στον καταναλωτή την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνει.
• Ενισχύσεις για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΜΕ. Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 50% της επιλέξιμης δαπάνης. Το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών ορίζεται σε 500.000€ ανά επιχείρηση και ανά επενδυτικό σχέδιο.
• Ενισχύσεις για συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις.
• Ενισχύσεις καινοτομίας.
• Επενδύσεις σε ΑΠΕ.

 

Οι επενδύσεις κυμαίνονται από 500.000€ – 12.500.000€.

 

Τα ποσοστά της επιχορήγησης από το Ταμείο Ανάκαμψης εμφανίζονται στον πίνακα που ακολουθεί:

 

Περιφέρειες	Μέγεθος Επιχειρήσεων
	Μεγάλες	Μεσαίες	Μικρές
Βόρειο Αιγαίο	45%	55%	55%
Κρήτη	40%	50%	55%
Ανατολική Μακεδονία-Θράκη	45%	55%	55%
Κεντρική Μακεδονία	45%	55%	55%
Δυτική Μακεδονία	40%	50%	55%
Ήπειρος	45%	55%	55%
Θεσσαλία	45%	55%	55%
Ιόνια Νησιά	40%	50%	55%
Δυτική Ελλάδα	45%	55%	55%
Στερεά Ελλάδα	40%	50%	55%
Πελοπόννησο	40%	50%	55%
Νότιο Αιγαίο	30%	40%	50%
Ανατολική Αττική / Δυτική Αττική / Πειραιάς και νήσοι	25%	35%	45%
Δυτικός τομέας Αθηνών	15%	25%	35%

 

Κριτήρια Επιλεξιμότητας επένδυσης

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1: Ωριμότητα Επενδυτικού Σχεδίου 

Αφορά στην κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά τραπέζης κλπ. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 2: Νόμιμη σύσταση δικαιούχου 

Η νόμιμη σύσταση του δικαιούχου τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά σύστασης. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 3: Πράσινη μετάβαση.

Απαιτείται τουλάχιστον μία δράση από αυτές που παρατίθενται στη συνέχεια και περιγράφονται στην        υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη: 

• Επεξεργασία βιολογικών Α’ υλών ή Α’ υλών παραγόμενων με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον, μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης. 
• Επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις για την επίτευξη υψηλότερου συντελεστή ενεργειακής απόδοσης σε σχέση με τα ελάχιστα προβλεπόμενα στο ισχύον θεσμικό εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο. 
• Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας. 
• Προμήθεια οχημάτων του ανώτερου, διαθέσιμου προτύπου μέτρησης εκπομπών ρύπων, όπως ισχύει για κάθε κατηγορία οχημάτων. 
• Επενδύσεις σε ΑΠΕ συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ από ηλιακή ενέργεια. 
• Επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος. 
• Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που συμβάλλει στην εξοικονόμηση ύδατος.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 4: Επένδυση στην Καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. 

Απαιτείται τουλάχιστον μία δράση σε επενδύσεις με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή/και σύγχρονων παραγωγικών μεθόδων και διαδικασιών. Ενδεικτικά αναφέρονται επενδύσεις σε σύγχρονα συστήματα τηλε-ελέγχου και καταγραφής/παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 5: Βιωσιμότητα της επένδυσης.

Για τον προσδιορισμό της βιωσιμότητας της επένδυσης, τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών        επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη, είναι: 

• Γενική ρευστότητα του Φορέα πριν την επένδυση (Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1. Αφορά μόνο στις υφιστάμενες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν κλείσει μία τουλάχιστον διαχειριστική χρήση. 
• Καθαρό περιθώριο κέρδους του Φορέα μετά την επένδυση (Καθαρό κέρδος / συνολικό τζίρο) > 1% 
• Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του Φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 ετών > 10 
• Ικανότητα αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του Φορέα μετά την επένδυση < 2

Η διάρκεια υλοποίησης των σχεδίων ορίζεται σε 18 μήνες με δυνατότητα παράτασης 6 μηνών, που θα χορηγείται, είτε για λόγους ανωτέρας βίας, είτε κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης. Η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης – ολοκλήρωσης της επένδυσης δεν δύναται να ξεπερνά την 31η Μαΐου 2025.

 

Ενδεικτικά Δικαιολογητικά Υποβολής Αίτησης

Υποβολή αίτησης ενίσχυσης:  

• Συμπλήρωση των πεδίων του Πληροφοριακού συστήματος ΚΑΙ 
• Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης ενίσχυσης.

Οικονομοτεχνική μελέτη: Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της Οικονομοτεχνικής μελέτης.

Φορολογικά έντυπα ή/και οικονομικές καταστάσεις των τριών τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων: 

      Α. Τήρηση απλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Φορολογικό έντυπο Ε3 για τα έτη 2018, 2019 και 2020 ΚΑΙ 
• Φορολογικό έντυπο Ν 

      Β. Τήρηση διπλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2018 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2019 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 

Προσδιορισμός της βιωσιμότητας ης επένδυσης: Όπως προκύπτει από τη μελέτη σκοπιμότητας.

Άδεια λειτουργίας υφιστάμενης μονάδας ή δικαιολογητικό απαλλαγής.

Απόφαση κήρυξης της περιοχής ως πληγείσα ή επιλέξιμη προς ένταξη στο ΤΔΜ.

Αρχιτεκτονικά σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές), τοπογραφικό & διάγραμμα κάλυψης.

Προμετρήσεις & προϋπολογισμός κτιριακών εργασιών, αναλυτική τεχνική περιγραφή.

Προσφορές και prospectus εξοπλισμού και ειδικών εγκαταστάσεων.

Τίτλοι κυριότητας εγκαταστάσεων, προσύμφωνα μίσθωσης κλπ.

 

Δραστηριότητες που επιχορηγούνται

Εντάσσονται συγκεκριμένοι ΚΑΔ των κάτωθι δραστηριοτήτων:

10.1 Επεξεργασία και συντήρηση κρέατος και παραγωγή προϊόντων κρέατος

10.3 Επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών

10.4 Παραγωγή φυτικών και ζωικών ελαίων και λιπών

10.5 Παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων

10.6 Παραγωγή προϊόντων αλευρόμυλων· παραγωγή αμύλων και προϊόντων αμύλου

10.7 Παραγωγή ειδών αρτοποιίας και αλευρωδών προϊόντων

10.8 Παραγωγή άλλων ειδών διατροφής

10.9 Παραγωγή παρασκευασμένων ζωοτροφών

11.01 Απόσταξη, ανακαθαρισμός και ανάμιξη αλκοολούχων ποτών

11.02 Παραγωγή οίνου από σταφύλια

11.03 Παραγωγή μηλίτη και κρασιών από άλλα φρούτα

11.04 Παραγωγή άλλων μη αποσταγμένων ποτών που υφίστανται ζύμωση

11.05 Ζυθοποιία

11.06 Παραγωγή βύνης

11.07 Παραγωγή αναψυκτικών· παραγωγή μεταλλικού νερού και άλλων εμφιαλωμένων νερών

12.00 Παραγωγή προϊόντων καπνού

13.10 Προπαρασκευή και νηματοποίηση υφαντικών ινών

52.10 Αποθήκευση

Επιχορήγηση από το Ταμείο Ανάκαμψης που συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω επενδύσεων στην αλυσίδα αγροδιατροφής. Η δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 98.111.000€.

Εφαρμόζεται στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας και ενισχύονται επενδύσεις σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού.

Στόχοι 

• Η αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα.
• Η βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• Η διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• Η βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας. 
• Η καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας.
• Η εφαρμογή της συμβολαιακής γεωργίας. 
• Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων.
• Η ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών αλλά και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
• Η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.
• Η δημιουργία του κατάλληλου υπόβαθρου για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και στην τυποποίηση και εμπορία αυτών.

Δικαιούχοι

Νομικά πρόσωπα που είτε ανήκουν στις ΜΜΕ, είτε στις μεγάλες επιχειρήσεις, που τηρούν απλογραφικά ή/και διπλογραφικά βιβλία, είναι γραμμένα στα αντίστοιχα υποχρεωτικά μητρώα και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ενίσχυσης πληρούν μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: 

• Είναι Ομάδες Παραγωγών (Ομ.Π.), Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.), Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών και Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) και Ανώνυμες Εταιρίες των οποίων η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς του ν. 4673/2020 «Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλες διατάξεις». 
• Είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν. 4430/2016 και εταιρίες του εμπορικού δικαίου, εκτός αυτών της ανωτέρω περίπτωσης, οι οποίες: εφαρμόζουν συμβολαιακή γεωργία υπό τους ακόλουθους όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς: 
  • εφόσον μεταποιούν ή/και εμπορεύονται γεωργικό προϊόν με παραγόμενο, τελικό γεωργικό προϊόν, κατ’ ελάχιστον το 40% κατ’ έτος, της αξίας των Α’ υλών που χρησιμοποιούνται στην ενισχυόμενη επένδυση είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας, 
  • εφόσον μεταποιούν ή/και εμπορεύονται γεωργικό προϊόν με τελικό προϊόν μη γεωργικό προϊόν και κατ’ ελάχιστον το 40% κατ’ έτος, της αξίας του γεωργικού προϊόντος που χρησιμοποιείται, ως Α΄ ύλη, στην ενισχυόμενη επένδυση, είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας. 

Η υποχρέωση εφαρμογής της συμβολαιακής γεωργίας ξεκινάει από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της υλοποίησης της επένδυσης και τα συμβόλαια είναι3-ετούς διάρκειας. Με την πάροδο 3-ετίας από την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και εντός προθεσμίας 2 μηνών, ο δικαιούχος υποχρεούται να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή όπου θα τεκμηριώνεται η ανωτέρω προϋπόθεση.

• Είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του ν. 4430/2016 και εταιρίες του εμπορικού δικαίου, εκτός αυτών της περίπτωσης πιο πάνω, οι οποίες εμφανίζουν βαθμό καθετοποίησης σε ποσοστό τουλάχιστον 40%, αξιοποιώντας ιδιοπαραγόμενα αγροτικά προϊόντα. Η υποχρέωση διατήρησης του ποσοστού καθετοποίησης ξεκινάει μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και είναι 3-ετής. Με την πάροδο της 3-τίας από την έναρξη της υποχρέωσης καθετοποίησης της παραγωγής και εντός προθεσμίας 2 μηνών, ο δικαιούχος υποχρεούται να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή, όπου θα τεκμηριώνεται η ανωτέρω προϋπόθεση. 
• Δικαιούχοι δύνανται να κριθούν και υπό σύσταση νομικά πρόσωπα που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης πριν την έκδοση της ατομικής εγκριτικής απόφασης ενίσχυσης.
• Δεν δύνανται να κριθούν δικαιούχοι πρόσωπα που λειτουργούν υπό τη μορφή της εταιρείας αστικού δικαίου, με εξαίρεση τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις και της κοινοπραξίας.
• Δεν είναι επιλέξιμες δαπάνες που χρηματοδοτούνται από το άρθρο 14 του ΓΑΚ, όταν πρόκειται για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μόνο στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων.
• Επιλέξιμες είναι οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μόνο στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων, εφόσον δραστηριοποιούνται και στον τομέα της μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων.

Δαπάνες

• Κατασκευή και εκσυγχρονισμός ακινήτων. 
• Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας. 
• Οχήματα με τα οποία η επιχείρηση διενεργεί μεταφορές Α΄ υλών και προϊόντων (έτοιμων και ημι-έτοιμων), εντός του χώρου της μονάδας. Επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών CO2 και τα οχήματα που εκπέμπουν CO2 μικρότερο των 50g/Km. 
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένου και του εξοπλισμού εργαστηρίων στο βαθμό που εξυπηρετεί την λειτουργία της μονάδας. 
• Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αποκτάται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης. Η αγορά του συνόλου ή και μέρους των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτίρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός, μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης, είναι επιλέξιμη εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις: 
  • Η επιχειρηματική αυτή εγκατάσταση έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει αν δεν είχε αγορασθεί. 
  • Η αγορά πραγματοποιείται από τον φορέα της επένδυσης που δεν σχετίζεται με τον πωλητή. 
  • Η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. 
  • Αν στοιχεία του ενεργητικού έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενισχύσεων πριν από την αγορά τους, το κόστος των εν λόγω στοιχείων ενεργητικού αφαιρείται από τις επιλέξιμες δαπάνες του υποβαλλόμενου επενδυτικού σχεδίου που συνδέονται με την απόκτηση επιχειρηματικής εγκατάστασης.
  • Για τα στοιχεία ενεργητικού που αφορούν σε μηχανολογικό και λοιπό εξοπλισμό, η ημερομηνία πρώτης κτίσης δεν είναι μεγαλύτερη των 10 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης. 

Οι συνολικές δαπάνες για την απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού, που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει δεν υπερβαίνουν το 30% των επιλέξιμων δαπανών της επένδυσης.

• Δαπάνες εξοπλισμού μηχανοργάνωσης της επιχείρησης. Στον εξοπλισμό μηχανοργάνωσης συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες για απομακρυσμένη και έξυπνη διαχείριση με την εγκατάσταση συστημάτων τηλε-ελέγχου καθώς και κάθε άλλη επένδυση η οποία οδηγεί σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων. Επιλέξιμος είναι ο εξοπλισμός ο οποίος λειτουργεί κατά τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και συνοδεύεται από αντίστοιχες πιστοποιήσεις εφόσον υφίστανται στην αγορά. 
• Δαπάνες για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία. 
• Στην περίπτωση αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των δικτύων διανομής (logistic) της επιχείρησης, επιλέξιμος είναι ο μηχανολογικός εξοπλισμός ο οποίος έχει μοναδικό κωδικό αναγνώρισης (serial number) και οι κτιριακές εγκαταστάσεις με την προϋπόθεση ότι το αίτημα πληρωμής συνοδεύεται από τοπογραφικό με γεωχωρική σήμανση και φωτογραφίες με γεωχωρική σήμανση και χρονοσήμανση, όπου αποτυπώνεται η κατάσταση πριν και μετά την επένδυση. 
• Άυλες δαπάνες όπως απόκτηση λογισμικού και αποκτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών εκμετάλλευσης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, εμπορικών σημάτων (συμπεριλαμβάνονται και επενδύσεις σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων) / Τεχνικές προδιαγραφές και σχεδιασμός προϊόντων / Έρευνες αγοράς / Εταιρική ταυτότητα & branding (logos, εταιρικές παρουσιάσεις κ.λπ.) / Σχεδιασμός προωθητικών ενεργειών και υλικού για εταιρείες και προϊόντα. Επιπλέον, επιλέξιμα είναι η απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους οργανισμούς (όπως ISO, HACCP, BRC GlobalStandards, IFS FoodStandard, GLOBALG.A.P. κ.λπ.) τα οποία εξασφαλίζουν στον καταναλωτή την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνει. Οι άυλες δαπάνες δεν ξεπερνούν το 50% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.
• Τα άυλα στοιχεία ενεργητικού είναι επιλέξιμα για τον υπολογισμό των επενδυτικών δαπανών, εφόσον χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στην επιχειρηματική εγκατάσταση που λαμβάνει την ενίσχυση, είναι αποσβεστέα, αγοράζονται σύμφωνα με τους όρους της αγοράς από τρίτους που δεν έχουν σχέση με τον αγοραστή και περιλαμβάνονται στα στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης στην οποία χορηγείται η ενίσχυση και παραμένουν συνδεδεμένα με το έργο για το οποίο χορηγείται η ενίσχυση επί τουλάχιστον πέντε έτη ή τρία έτη στην περίπτωση των ΜΜΕ.
• Ενισχύσεις για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΜΕ. Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 50% της επιλέξιμης δαπάνης. Το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών ορίζεται σε 500.000€ ανά επιχείρηση και ανά επενδυτικό σχέδιο.
• Ενισχύσεις για συμμετοχή ΜΜΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 50% της επιλέξιμης δαπάνης. Το μέγιστο όριο επενδυτικών δαπανών ορίζεται σε 500.000€ ανά επιχείρηση, ανά έτος.
• Ενισχύσεις καινοτομίας για ΜΜΕ. Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 50% της επιλέξιμης δαπάνης. Το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών ορίζεται σε 1.000.000€ ανά επιχείρηση και ανά επενδυτικό σχέδιο.
• Ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση. Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 50% της επιλέξιμης δαπάνης. Το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών ορίζεται σε 500.000€ ανά έργο επαγγελματικής κατάρτισης. Επιλέξιμες είναι οι ακόλουθες δαπάνες: Δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευτών, για τις ώρες κατά τις οποίες οι εκπαιδευτές συμμετέχουν στην επαγγελματική κατάρτιση. Λειτουργικές δαπάνες εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων που σχετίζονται άμεσα με το έργο επαγγελματικής κατάρτισης, όπως έξοδα μετακίνησης, έξοδα διαμονής, υλικά και εφόδια που σχετίζονται άμεσα με το έργο, αποσβέσεις των υλικοτεχνικών μέσων και του εξοπλισμού, στον βαθμό που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για το έργο επαγγελματικής κατάρτισης. Δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευόμενων και γενικές έμμεσες δαπάνες (διοικητικές δαπάνες, μισθώματα, γενικά έξοδα) για τις ώρες κατά τις οποίες οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στην επαγγελματική κατάρτιση. 
• Επενδυτικές ενισχύσεις προς επιχειρήσεις για την υπέρβαση ενωσιακών προτύπων ή για την αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων . Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 40% της επιλέξιμης δαπάνης. Μπορεί να αυξηθεί στο 50% στην περίπτωση ενισχύσεων σε ΜΜΕ.
• Επιλέξιμες είναι οι πρόσθετες δαπάνες που είναι απαραίτητες για την υπέρβαση των εφαρμοστέων ενωσιακών προτύπων ή για την αύξηση του επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Οικονομικός Μετασχηματισμός Του Αγροτικού Τομέα 21. 
• Επιλέξιμες είναι δαπάνες για την αγορά καινούργιων οχημάτων για οδικές μεταφορές αγαθών και προϊόντων, με σκοπό τη συμμόρφωση σε εκδοθέντα ενωσιακά πρότυπα, υπό την προϋπόθεση ότι η αγορά πραγματοποιείται πριν αυτά τεθούν σε ισχύ. Οι δαπάνες αγοράς οχημάτων δεν ξεπερνούν το 30% του συνολικού επιλέξιμου προυπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.Για οχήματα με μικτό φορτίο έως 3,5 τόνους επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών CO2 και τα οχήματα που εκπέμπουν CO2 μικρότερο των 50g/Km. Για οχήματα των κατηγοριών Ν1, Ν2 και γενικά το σύνολο των βαρέων οχημάτων, επιλέξιμα είναι τα βαριά επαγγελματικά οχήματα μηδενικών εκπομπών και τα βαριά επαγγελματικά οχήματα χαμηλών εκπομπών όπως ορίζονται στον Καν. 2019/1242. 
• Όταν το κόστος της επένδυσης για την προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να προσδιοριστεί στο συνολικό επενδυτικό κόστος ως χωριστή επένδυση, αυτό το κόστος που σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, το κόστος της επένδυσης στην προστασία του περιβάλλοντος προσδιορίζεται με βάση παρόμοια, λιγότερη φιλική προς το περιβάλλον επένδυση που θα μπορούσε προφανώς να πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση. Η διαφορά μεταξύ του κόστους των δύο επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται με την προστασία του περιβάλλοντος και συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες. Το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών ορίζεται σε 1.000.000€ ανά επιχείρηση και ανά επενδυτικό σχέδιο (εξαιρουμένων των επενδυτικών ενισχύσεων για την αποκατάσταση μολυσμένων χώρων και των ενισχύσεων για το σκέλος του δικτύου διανομής της εγκατάστασης ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης).
• Επενδυτικές ενισχύσεις για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΓΑΚ, άρθρο 41 του τμήματος 7). Δε δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 45% της επιλέξιμης δαπάνης. Μπορεί να αυξηθεί στο 50% στην περίπτωση ενισχύσεων σε ΜΜΕ. Οι δαπάνες σε ΑΠΕ δεν ξεπερνούν το 30% του συνολικού επιλέξιμου προυπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.
• Ο εξοπλισμός παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν ενισχύεται ως μεμονωμένη δράση, αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης.
• Οι επενδύεις σε ΑΠΕ, περιλαμβανομένης της ηλιακής ενέργειας, θα στηρίζονται σε σχετική μελέτη ενεργειακών απαιτήσεων και στην οποία γίνεται ανάλυση του ποσοστού κάλυψης των αναγκών λειτουργίας της επιχείρησης του δικαιούχου. Βάσει της μελέτης αυτής, γίνεται ανάλυση του τρόπου υποκατάστασης της ενέργειας και εκτιμάται η αποδοτικότητα της επένδυσης υποκατάστασης ενεργειακών αναγκών από ΑΠΕ (kWh παραγόμενης ενέργειας συστήματος ΑΠΕ /ευρώ επένδυσης, με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων). Η σχετική μελέτη προσκομίζεται στο αίτημα πληρωμής που περιλαμβάνει τη δαπάνη των ΑΠΕ. 
• Οι ενισχυόμενες επενδύσεις χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιώσιμων βιοκαυσίμων που δεν είναι βασιζόμενα σε εδώδιμα φυτά. 
• Ως επιλέξιμες δαπάνες σε ΑΠΕ λογίζονται οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και υπολογίζονται ως εξής: 
• Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί στο συνολικό επενδυτικό κόστος ως χωριστή επένδυση, για παράδειγμα ως εύκολα προσδιορίσιμο πρόσθετο κατασκευαστικό στοιχείο σε προϋφιστάμενη εγκατάσταση, αυτό το κόστος που σχετίζεται με την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες 
• Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί με βάση παρόμοια, λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση, που θα μπορούσε προφανώς να πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση, η διαφορά αυτή μεταξύ του κόστους των δύο επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες. 
• Οι ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Καμία ενίσχυση δεν χορηγείται ούτε καταβάλλεται μετά την έναρξη λειτουργίας της εγκατάστασης και η ενίσχυση είναι ανεξάρτητη από την παραγωγή.

Οι επενδύσεις κυμαίνονται από 500.000€ – 10.000.000€.

 

Τα ποσοστά της επιχορήγησης από το Ταμείο Ανάκαμψης εμφανίζονται στον πίνακα που ακολουθεί και εξαρτώνται από τον Κανονισμό στον οποίο εμπίπτει το επενδυτικό σχέδιο:

 

Περιφέρειες (Καθορισμός έντασης περιφερειακών ενισχύσεων, ανά Περιφέρεια(Άρθρο 14 του τμήματος 1, ΓΑΚ)	Ένταση Ενίσχυσης
	Μεγάλες	Μεσαίες	Μικρές
Βόρειο Αιγαίο	40%	50%	50%
Κρήτη	35%	50%	50%
Ανατολική Μακεδονία – Θράκη	40%	50%	50%
Κεντρική Μακεδονία	40%	50%	50%
Δυτική Μακεδονία	40%	50%	50%
Ήπειρος	40%	50%	50%
Θεσσαλία	45%	50%	50%
Ιόνια Νησιά	35%	40%	50%
Δυτική Ελλάδα	40%	50%	50%
Στερεά Ελλάδα (πλην της Π.Ε. Εύβοιας)	35%	50%	50%
Π.Ε. Εύβοιας	40%	50%	50%
Πελοπόννησος (πλην της Π.Ε. Αρκαδίας)	35%	50%	50%
Π.Ε. Αρκαδίας	40%	50%	50%
Νότιο Αιγαίο	30%	40%	50%
Ανατολική Αττική / Δυτική Αττική / Πειραιώς και νήσοι	25%	35%	40%
Δυτικός τομέας Αθηνών	15%	25%	35%

Περιφέρειες (Καθορισμός έντασης ενισχύσεων, ανά Περιφέρεια (Άρθρο 14 του τμήματος 1 του Καν 702/2014).)	Ένταση Ενίσχυσης
	ΜΜΕ
Δυτική Ελλάδα, Θεσσαλία, Ήπειρος, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Ιόνια Νησιά, Πελοπόννησος, Κρήτη, Στερεά Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία	50%
Νησιά Αιγαίου Πελάγους (εκτός από την Κρήτη και την Εύβοια) Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο)	75%
Αττική	40%

Κριτήρια Επιλεξιμότητας επένδυσης

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1: Ωριμότητα Επενδυτικού Σχεδίου 

Αφορά στην κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά τραπέζης κλπ. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 2: Νόμιμη σύσταση δικαιούχου 

Η νόμιμη σύσταση του δικαιούχου τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά σύστασης. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 3: Πράσινη μετάβαση.

Απαιτείται τουλάχιστον μία δράση από αυτές που παρατίθενται στη συνέχεια και περιγράφονται στην        υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη: 

• Επεξεργασία βιολογικών Α’ υλών ή Α’ υλών παραγόμενων με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον, μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης. 
• Επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις για την επίτευξη υψηλότερου συντελεστή ενεργειακής απόδοσης σε σχέση με τα ελάχιστα προβλεπόμενα στο ισχύον θεσμικό εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο. 
• Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας. 
• Προμήθεια οχημάτων του ανώτερου, διαθέσιμου προτύπου μέτρησης εκπομπών ρύπων, όπως ισχύει για κάθε κατηγορία οχημάτων. 
• Επενδύσεις σε ΑΠΕ συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ από ηλιακή ενέργεια. 
• Επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος. 
• Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που συμβάλλει στην εξοικονόμηση ύδατος.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 4: Επένδυση στην Καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. 

Απαιτείται τουλάχιστον μία δράση σε επενδύσεις με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή/και σύγχρονων παραγωγικών μεθόδων και διαδικασιών και περιγράφονται στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη. Ενδεικτικά αναφέρονται επενδύσεις σε σύγχρονα συστήματα τηλε-ελέγχου και καταγραφής/παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 5: Βιωσιμότητα της επένδυσης.

Για τον προσδιορισμό της βιωσιμότητας της επένδυσης, τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών        επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη, είναι: 

• Γενική ρευστότητα του Φορέα πριν την επένδυση (Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1. Αφορά μόνο στις υφιστάμενες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν κλείσει μία τουλάχιστον διαχειριστική χρήση. 
• Καθαρό περιθώριο κέρδους του Φορέα μετά την επένδυση (Καθαρό κέρδος / συνολικό τζίρο) > 1% 
• Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του Φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 ετών > 10 
• Ικανότητα αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του Φορέα μετά την επένδυση < 2

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 6: Καθετοποίηση.

Η αίτηση ενίσχυσης πληροί τις προϋποθέσεις για επενδύσεις καθετοποίησης εφόσον πληρούνται οι κάτωθι προϋποθέσεις: 

• Κάθε επιχειρηματικό σχέδιο που υποβάλλεται από ΜΜΕ υποχρεωτικά περιλαμβάνει δαπάνες από την κατηγορία ενισχύσεων του Καν. 702/2014 : «Ενισχύσεις για επενδύσεις σε ενσώματα ή σε άυλα στοιχεία ενεργητικού σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με πρωτογενή γεωργική παραγωγή» και μια τουλάχιστον από τις κατηγορίες δαπανών: 1) ΓΑΚ: Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων, 2) ΓΑΚ: Δαπάνες εκτός Περιφερειακών ενισχύσεων και 3) Δαπάνες όπως ορίζονται στον Καν. 702/2014.
• Κάθε επιχειρηματικό σχέδιο που υποβάλλεται από μεγάλη επιχείρηση θα πρέπει να περιλαμβάνει δαπάνες από την κατηγορία ενισχύσεων του ΓΑΚ  Περιφερειακές Επενδυτικές Ενισχύσεις, ενισχύσεις για Επαγγελματική Κατάρτιση και τουλάχιστον μια δαπάνη από τις υπόλοιπες δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων εκτός αυτών που απευθύνονται αποκλειστικά σε ΜΜΕ.

Η διάρκεια υλοποίησης των σχεδίων ορίζεται σε 18 μήνες με δυνατότητα παράτασης 6 μηνών, που θα χορηγείται, είτε για λόγους ανωτέρας βίας, είτε κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης. Η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης – ολοκλήρωσης της επένδυσης δεν δύναται να ξεπερνά την 31η Μαΐου 2025.

 

Ενδεικτικά Δικαιολογητικά Υποβολής Αίτησης

Υποβολή αίτησης ενίσχυσης:  

• Συμπλήρωση των πεδίων του Πληροφοριακού συστήματος ΚΑΙ 
• Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης ενίσχυσης.

Οικονομοτεχνική μελέτη: Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της Οικονομοτεχνικής μελέτης.

Φορολογικά έντυπα ή/και οικονομικές καταστάσεις των τριών τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων: 

      Α. Τήρηση απλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Φορολογικό έντυπο Ε3 για τα έτη 2018, 2019 και 2020 ΚΑΙ 
• Φορολογικό έντυπο Ν 

      Β. Τήρηση διπλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2018 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2019 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 

Προσδιορισμός της βιωσιμότητας ης επένδυσης: Όπως προκύπτει από τη μελέτη σκοπιμότητας.

Άδεια λειτουργίας υφιστάμενης μονάδας ή δικαιολογητικό απαλλαγής.

Απόφαση κήρυξης της περιοχής ως πληγείσα ή επιλέξιμη προς ένταξη στο ΤΔΜ.

Αρχιτεκτονικά σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές), τοπογραφικό & διάγραμμα κάλυψης.

Προμετρήσεις & προϋπολογισμός κτιριακών εργασιών, αναλυτική τεχνική περιγραφή.

Προσφορές και prospectus εξοπλισμού και ειδικών εγκαταστάσεων.

Τίτλοι κυριότητας εγκαταστάσεων, προσύμφωνα μίσθωσης κλπ.

 

Δραστηριότητες που επιχορηγούνται

Εντάσσονται συγκεκριμένοι ΚΑΔ των κάτωθι δραστηριοτήτων:

Τάξεις NACE	Περιγραφή Δραστηριότητας
01	Φυτική και ζωική παραγωγή, Θήρα και συναφείς δραστηριότητες
10.11	Επεξεργασία και συντήρηση κρέατος
10.12	Επεξεργασία και συντήρηση κρέατος πουλερικών
10.13	Παραγωγή προϊόντων κρέατος και πουλερικών
10.31	Επεξεργασία και συντήρηση πατατών
10.32	Παραγωγή χυμών φρούτων και λαχανικών
10.39	Άλλη επεξεργασία και συντήρηση φρούτων και λαχανικών
10.41	Παραγωγή ελαίων και λιπών
10.42	Παραγωγή μαργαρίνης και παρόμοιων βρώσιμων λιπών
10.51	Λειτουργία γαλακτοκομείων και τυροκομία
10.52	Παραγωγή παγωτών
10.61	Παραγωγή προϊόντων αλευρόμυλων
10.62	Παραγωγή αμύλων και προϊόντων αμύλου
10.71	Αρτοποιία-παραγωγή νωπών ειδών ζαχαροπλαστικής
10.72	Παραγωγή παξιμαδιών και μπισκότων-παραγωγή διατηρούμενων ειδών ζαχαροπλαστικής
10.73	Παραγωγή μακαρονιών, λαζανιών, κουσκούς και παρόμοιων αλευρωδών προϊόντων
10.81	Παραγωγή ζάχαρης

Η Γενική Γραμματεία Αγροτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων ως Φορέας Υλοποίησης δράσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) Ελλάδα 2.0, ανακοίνωσε την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης Α.Π.: 166/7-04-2022 για την έναρξη υποβολής αιτήσεων στο υποέργο 4 «Αναδιάρθρωση καλλιεργειών» (Κωδικός ΟΠΣ ΤΑ 5164848). Η δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 166.720.000,00€ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την περίοδο 2022-2025. 

Σκοπός του καθεστώτος είναι η αναδιάρθρωση καλλιεργειών γεωργικών εκμεταλλεύσεων ΜΜΕ σε καλλιέργειες που είναι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή και παράγουν προϊόντα με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. 

Το υποέργο εφαρμόζεται στο σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας και αφορά επενδύσεις σε ενσώματα ή άυλα στοιχεία ενεργητικού, σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με πρωτογενή γεωργική παραγωγή.

 

Στόχοι 

• Η βελτίωση των συνολικών επιδόσεων και της βιωσιμότητας της γεωργικής εκμετάλλευσης, ιδίως μέσω της μείωσης του κόστους παραγωγής ή της βελτίωσης και αναδιάταξης της παραγωγής. 
• Η βελτίωση της παραγωγικότητας των δενδρωδών καλλιεργειών στον πρωτογενή τομέα. 
• Η βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα αξίας. 
• Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων στις αγορές με τη χρήση νέων ποικιλιών. 
• Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. 
• Η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.

Δικαιούχοι

Στο πλαίσιο του Υποέργου «Αναδιάρθρωση καλλιεργειών», δικαιούχοι δύνανται να κριθούν νομικά πρόσωπα που ανήκουν στις ΜΜΕ, εγγεγραμμένα στα αντίστοιχα υποχρεωτικά μητρώα, που τηρούν  απλογραφικά ή/και διπλογραφικά βιβλία και την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ενίσχυσης πληρούν μια από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: 

• Είναι Ομάδες Παραγωγών (Ομ.Π.), Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.), Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) και Ανώνυμες Εταιρίες των οποίων η πλειοψηφία των μετοχών ανήκει σε Συνεταιρισμούς του ν. 4673/2020 «Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλες διατάξεις», εγγεγραμμένες στα αντίστοιχα υποχρεωτικά μητρώα. 
• Δικαιούχοι δύνανται να κριθούν και υπό σύσταση νομικά πρόσωπα της προηγούμενης παραγράφου, που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης το αργότερο μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης. 
• Δεν δύνανται να κριθούν δικαιούχοι πρόσωπα που λειτουργούν υπό τη μορφή της κοινωνίας, της εταιρείας αστικού δικαίου και της κοινοπραξίας.

Δαπάνες

• Ενισχύονται επενδύσεις για αναδιάρθρωση δενδρωδών καλλιεργειών και σχετικών άυλων δαπανών. Οι επενδύσεις έχουν εύλογο κόστος υλοποίησης και πρέπει να τεκμηριώνονται εγγράφως με σαφή, συγκεκριμένο και επικαιροποιημένο τρόπο στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη. 
• Ενισχύσεις για επενδύσεις σε ενσώματα ή σε άυλα στοιχεία ενεργητικού σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με πρωτογενή γεωργική παραγωγή.  
• Αναδιάρθρωση πολυετών/δενδρωδών καλλιεργειών και συγκεκριμένα: Εκρίζωση υφιστάμενης φυτείας. Προμήθεια και εγκατάσταση νέων δενδρυλλίων.  Προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος στήριξης (γραμμική φύτευση – παλμέτα). 
• Οι νέες, επιλέξιμες ποικιλίες θα πρέπει: Να είναι ανθεκτικές στη κλιματική αλλαγή. Να είναι ανθεκτικές σε εχθρούς και ασθένειες που έχουν καταγραφεί και επηρεάζουν την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων. 
• Οι αιτήσεις ενίσχυσης για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών θα πρέπει να λάβουν υπόψη μελέτη από Πανεπιστημιακό Φορέα που θα δημοσιευτεί έως την ημερομηνία έναρξης υποβολής των αιτήσεων στο πλαίσιο της παρούσας. Στη μελέτη θα περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
  • Τις ποικιλίες των υφιστάμενων πολυετών φυτειών οι οποίες χαρακτηρίζονται από έναν από τους παρακάτω παράγοντες και προτείνονται για εκρίζωση στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης: Είναι ευπαθείς στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Τα προϊόντα τους έχουν χαμηλή εμπορική αξία και εμφανίζουν συγκριτικά μειονεκτήματα έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού. Είναι ευπαθείς σε ασθένειες και εχθρούς, με υψηλό βαθμό απωλειών κατ΄ έτος. 
  • Τις ποικιλίες νέων πολυετών φυτειών οι οποίες εμφανίζουν χαρακτηριστικά που τις καθιστούν ανταγωνιστικές σε κάθε έναν από τους παρακάτω παράγοντες και προτείνονται για νέα εγκατάσταση στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης: Είναι ανθεκτικές στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Τα προϊόντα τους έχουν υψηλή εμπορική αξία και εμφανίζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού. Είναι ανθεκτικές σε ασθένειες και εχθρούς, με χαμηλό βαθμό απωλειών κατ΄ έτος 
  • Τον προσδιορισμό του κόστους εγκατάστασης ανά στρέμμα, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνεται το κόστος εκρίζωσης, το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης νέων δενδρυλλίων και το κόστος προμήθειας και εγκατάστασης υποδομής για γραμμική φύτευση (παλμέτα). 

Οι επενδύσεις κυμαίνονται από 500.000€ – 1.000.000€.

Τα ποσοστά της επιχορήγησης από το Ταμείο Ανάκαμψης εμφανίζονται στον πίνακα που ακολουθεί:

Δυτική Ελλάδα, Θεσσαλία, Ήπειρος, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, Ιόνια Νησιά, Πελοπόννησος, Κρήτη, Στερεά Ελλάδα, Δυτική Μακεδονία	50%
Νησιά Αιγαίου Πελάγους (εκτός από την Κρήτη και την Εύβοια) Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο	75%
Αττική	40%

Τα ανωτέρω ποσοστά μπορούν να αυξηθούν κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες, υπό την προϋπόθεση ότι η μέγιστη ένταση ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 80 % για συλλογικές επενδύσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που αφορούν τη συγχώνευση οργανώσεων παραγωγών.

 

Κριτήρια Επιλεξιμότητας επένδυσης

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1: Ωριμότητα Επενδυτικού Σχεδίου 

Αφορά στην κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά τραπέζης κλπ. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 2: Νόμιμη σύσταση δικαιούχου 

Η νόμιμη σύσταση του δικαιούχου τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά σύστασης. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 3: Βιωσιμότητα της επένδυσης.

Τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη, είναι: 

α) Γενική ρευστότητα του Φορέα πριν την επένδυση (Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1. 

β) Καθαρό περιθώριο κέρδους του Φορέα μετά την επένδυση (Καθαρό κέρδος / συνολικό τζίρο) > 1%. 

γ) Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του Φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 ετών > 10. 

δ) Ικανότητα αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του Φορέα μετά την επένδυση < 2.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 4: Επιλεξιμότητα επένδυσης. 

Τα επιλέξιμα αγροτεμάχια, οι ποικιλίες, τα είδη των φυτών, καθώς και οι προϋποθέσεις επιλογής των πολυετών φυτών ορίζονται από μελέτη Πανεπιστημιακού Φορέα.

Η διάρκεια υλοποίησης των σχεδίων ορίζεται σε 18 μήνες με δυνατότητα παράτασης 6 μηνών, που θα χορηγείται, είτε για λόγους ανωτέρας βίας, είτε κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης. Η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης – ολοκλήρωσης της επένδυσης δεν δύναται να ξεπερνά την 31η Μαΐου 2025.

 

Ενδεικτικά Δικαιολογητικά Υποβολής Αίτησης

Υποβολή αίτησης ενίσχυσης:  

• Συμπλήρωση των πεδίων του Πληροφοριακού συστήματος ΚΑΙ 
• Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης ενίσχυσης.

Οικονομοτεχνική μελέτη: Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της Οικονομοτεχνικής μελέτης.

Φορολογικά έντυπα ή/και οικονομικές καταστάσεις των τριών τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων: 

      Α. Τήρηση απλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Φορολογικό έντυπο Ε3 για τα έτη 2018, 2019 και 2020 ΚΑΙ 
• Φορολογικό έντυπο Ν 

      Β. Τήρηση διπλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2018 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2019 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 

Προσδιορισμός της βιωσιμότητας ης επένδυσης: Όπως προκύπτει από τη μελέτη σκοπιμότητας.

Αρχιτεκτονικά σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές), τοπογραφικό & διάγραμμα κάλυψης.

Προμετρήσεις & προϋπολογισμός κτιριακών εργασιών, αναλυτική τεχνική περιγραφή.

Προσφορές και prospectus εξοπλισμού και ειδικών εγκαταστάσεων.

Τίτλοι κυριότητας εγκαταστάσεων, προσύμφωνα μίσθωσης κλπ.

Ανακοινώθηκε η έναρξη του καθεστώτος ενισχύσεων (επιδότηση) σε «Τουριστικές δραστηριότητες». Το καθεστώς αφορά σε επενδυτικά σχέδια στον τομέα του τουρισμού, τα οποία συνδέουν τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, με τον τριτογενή, δημιουργώντας ένα νέο τουριστικό προϊόν.

Η δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 49.006.000,00 € και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την περίοδο 2022-2025.

 

Τουριστικές Δραστηριότητες 

Nace 55: Καταλύματα

Nace 56: Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης

Nace 79: Δραστηριότητες ταξιδιωτικών πρακτορείων, γραφείων οργανωμένων ταξιδιών και υπηρεσίες κρατήσεων και συναφείς δραστηριότητες

Nace 90: Δημιουργικές δραστηριότητες, τέχνες και διασκέδαση

Nace 91: Δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων, μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες

Nace 93: Αθλητικές δραστηριότητες και δραστηριότητες διασκέδασης και ψυχαγωγίας

Απαιτείται προσκόμιση πλάνου συνεργασίας με τουλάχιστον 5 νομικές και συλλογικές οντότητες που ανήκουν στην Περιφέρεια υλοποίησης της επένδυσης.

 

Δικαιούχοι

Όλα τα νομικά πρόσωπα είτε ανήκουν στις ΜΜΕ, είτε στις μεγάλες επιχειρήσεις, με την επιφύλαξη των ειδικότερα οριζόμενων στο κατά περίπτωση εφαρμοστέο ειδικό άρθρο του ΓΑΚ. 

Υπό σύσταση νομικά πρόσωπα, που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης πριν την έκδοση της ατομικής εγκριτικής απόφασης ενίσχυσης. 

Δεν δύνανται να κριθούν δικαιούχοι πρόσωπα που λειτουργούν υπό τη μορφή της εταιρείας αστικού δικαίου, με εξαίρεση τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και τις κοινοπραξίες.

Δεν ενισχύονται φυσικά πρόσωπα και ατομικές επιχειρήσεις.

 

Δαπάνες

• Κατασκευή ή εκσυγχρονισμός ακινήτων. 
• Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας. 
• Οχήματα με τα οποία η επιχείρηση διενεργεί μεταφορές Α΄ υλών και προϊόντων (έτοιμων και ημιέτοιμων), εντός του χώρου της μονάδας. Επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών CO2 και τα οχήματα που εκπέμπουν CO2 μικρότερο των 50g/Km. Οι δαπάνες αγοράς οχημάτων για τη λειτουργία της επιχείρησης, δεν ξεπερνούν το 20% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένου και του εξοπλισμού εργαστηρίων στο βαθμό που εξυπηρετεί την λειτουργία της μονάδας. 
• Δαπάνες εξοπλισμού μηχανοργάνωσης της επιχείρησης (όπως αγορά τηλεφωνικών εγκαταστάσεων, δικτύων ενδοεπικοινωνίας, ηλεκτρονικών υπολογιστών και περιφερειακών μηχανημάτων, φωτοτυπικών, συστημάτων ασφαλείας εγκαταστάσεων, συστημάτων πυροσβεστικής προστασίας εγκαταστάσεων). Στον εξοπλισμό μηχανοργάνωσης συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες για απομακρυσμένη και έξυπνη διαχείριση με την εγκατάσταση συστημάτων τηλε-ελέγχου καθώς και κάθε άλλη επένδυση η οποία οδηγεί σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων. Επιλέξιμος είναι ο εξοπλισμός ο οποίος που λειτουργεί κατά τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και συνοδεύεται από αντίστοιχες πιστοποιήσεις εφόσον υφίστανται στην αγορά.
• Δαπάνες για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία.
• Άυλες δαπάνες όπως απόκτηση λογισμικού και αποκτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών εκμετάλλευσης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, εμπορικών σημάτων (συμπεριλαμβάνονται και επενδύσεις σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων) / Τεχνικές προδιαγραφές και σχεδιασμός προϊόντων / Έρευνες αγοράς / Εταιρική ταυτότητα & branding (logos, εταιρικές παρουσιάσεις κ.λπ.) / Σχεδιασμός προωθητικών ενεργειών και υλικού για εταιρείες και προϊόντα. Επιπλέον, επιλέξιμα είναι η απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους οργανισμούς (όπως ISO, HACCP, BRC GlobalStandards, IFS FoodStandard, GLOBALG.A.P. κ.λπ.) τα οποία εξασφαλίζουν στον καταναλωτή την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνει. 

Τα άυλα στοιχεία ενεργητικού είναι επιλέξιμα για τον υπολογισμό των επενδυτικών δαπανών, εφόσον χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στην επιχειρηματική εγκατάσταση που λαμβάνει την ενίσχυση, είναι αποσβεστέα, αγοράζονται σύμφωνα με τους όρους της αγοράς από τρίτους που δεν έχουν σχέση με τον αγοραστή και περιλαμβάνονται στα στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης στην οποία χορηγείται η ενίσχυση και παραμένουν συνδεδεμένα με το έργο για το οποίο χορηγείται η ενίσχυση επί τουλάχιστον πέντε έτη ή τρία έτη στην περίπτωση των ΜΜΕ. Οι άυλες δαπάνες του ενεργητικού δεν ξεπερνούν το 50% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού των δαπανών που εντάσσονται στις περιφερειακές ενισχύσεις.

• Ενισχύσεις για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜΜΕ. Για τις ενισχύσεις για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ΜΜΕ, το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών, ορίζεται σε 300.000 ευρώ ανά επιχείρηση και ανά επενδυτικό σχέδιο. Οι επιλέξιμες δαπάνες συνίστανται στο κόστος των συμβουλευτικών υπηρεσιών που παρέχονται από εξωτερικούς συμβούλους. Οι εν λόγω υπηρεσίες δεν πρέπει να αποτελούν συνεχή ή περιοδική δραστηριότητα ούτε να συνδέονται με τις συνήθεις λειτουργικές δαπάνες της επιχείρησης, όπως τακτικές υπηρεσίες παροχής φορολογικών και νομικών συμβουλών ή διαφημιστικές υπηρεσίες. 
• Ενισχύσεις για συμμετοχή ΜΜΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Το μέγιστο όριο επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών, ορίζεται σε 500.000 ευρώ ανά επιχείρηση, ανά έτος. Επιλέξιμες οι δαπάνες συμμετοχής σε οποιαδήποτε εμπορική έκθεση (μίσθωσης, εγκατάστασης και διαχείρισης περιπτέρου). 
• Επενδυτικές ενισχύσεις για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η ένταση της ενίσχυσης για δαπάνες που αφορούν στην προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ορίζεται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια για κάθε περιφέρεια και δεν δύναται να ξεπερνά σε ποσοστό το 45% της επιλέξιμης δαπάνης. Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται στο 55% για τις ΜΜΕ. Οι δαπάνες σε ΑΠΕ, δεν ξεπερνούν το 30% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου. Ο εξοπλισμός παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δεν ενισχύεται ως μεμονωμένη δράση, αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης. Οι επενδύεις σε ΑΠΕ, περιλαμβανομένης της ηλιακής ενέργειας, θα στηρίζονται σε σχετική μελέτη ενεργειακών απαιτήσεων και στην οποία γίνεται ανάλυση του ποσοστού κάλυψης των αναγκών λειτουργίας της επιχείρησης του δικαιούχου. Βάσει της μελέτης αυτής, γίνεται ανάλυση του τρόπου υποκατάστασης της ενέργειας και εκτιμάται η αποδοτικότητα της επένδυσης υποκατάστασης ενεργειακών αναγκών από ΑΠΕ (kWh παραγόμενης ενέργειας συστήματος ΑΠΕ / ευρώ επένδυσης, με ακρίβεια δύο δεκαδικών ψηφίων). Η σχετική μελέτη προσκομίζεται στο αίτημα πληρωμής που περιλαμβάνει τη δαπάνη των ΑΠΕ. Οι ενισχυόμενες επενδύσεις χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιώσιμων βιοκαυσίμων που δεν είναι βασιζόμενα σε εδώδιμα φυτά. Ως επιλέξιμες δαπάνες σε ΑΠΕ λογίζονται οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και υπολογίζονται ως εξής: Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί στο συνολικό επενδυτικό κόστος ως χωριστή επένδυση, για παράδειγμα ως εύκολα προσδιορίσιμο πρόσθετο κατασκευαστικό στοιχείο σε προϋφιστάμενη εγκατάσταση, αυτό το κόστος που σχετίζεται με την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες. Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί με βάση παρόμοια, λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση, που θα μπορούσε προφανώς να πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση, η διαφορά αυτή μεταξύ του κόστους των δύο επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και συνιστά τις επιλέξιμες δαπάνες. Οι ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ. Καμία ενίσχυση δεν χορηγείται ούτε καταβάλλεται μετά την έναρξη λειτουργίας της εγκατάστασης και η ενίσχυση είναι ανεξάρτητη από την παραγωγή.

 

Οι επενδύσεις κυμαίνονται από 500.000€ – 12.500.000€.

 

Τα ποσοστά της επιχορήγησης από το Ταμείο Ανάκαμψης εμφανίζονται στον πίνακα που ακολουθεί:

 

Περιφέρειες	Μέγεθος Επιχειρήσεων
	Μεγάλες	Μεσαίες	Μικρές
Βόρειο Αιγαίο	30%	40%	50%
Κρήτη	30%	40%	50%
Ανατολική Μακεδονία-Θράκη	30%	40%	50%
Κεντρική Μακεδονία	30%	40%	50%
Δυτική Μακεδονία	40%	50%	50%
Ήπειρος	30%	55%	50%
Θεσσαλία	30%	40%	50%
Ιόνια Νησιά	30%	40%	50%
Δυτική Ελλάδα	30%	40%	50%
Στερεά Ελλάδα (πλην της Π.Ε. Εύβοιας)	35%	40%	50%
Π.Ε. Εύβοιας	40%	50%	50%
Πελοπόννησο (πλην της Π.Ε. Αρκαδίας)	35%	50%	50%
Π.Ε. Αρκαδίας	40%	50%	50%
Νότιο Αιγαίο	30%	40%	50%
Ανατολική Αττική / Δυτική Αττική / Πειραιάς και νήσοι	25%	35%	45%
Δυτικός τομέας Αθηνών	15%	25%	35%

Κριτήρια Επιλεξιμότητας επένδυσης

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 1: Ωριμότητα Επενδυτικού Σχεδίου 

Αφορά στην κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά τραπέζης κλπ. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 2: Νόμιμη σύσταση δικαιούχου 

Η νόμιμη σύσταση του δικαιούχου τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά σύστασης. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 3: Πράσινη μετάβαση .

Απαιτείται τουλάχιστον μία δράση από αυτές που ενδεικτικά παρατίθενται στη συνέχεια: 

• Επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις για την επίτευξη υψηλότερου συντελεστή ενεργειακής απόδοσης. 
• Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας. 
• Προμήθεια οχημάτων του ανώτερου, διαθέσιμου προτύπου μέτρησης εκπομπών ρύπων, όπως ισχύει για κάθε κατηγορία οχημάτων. 
• Επενδύσεις σε ΑΠΕ 
• Επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος. 
• Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που συμβάλλει στην εξοικονόμηση ύδατος. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 4: Υλοποίηση σχεδίου βιωματικού αγροτουρισμού. 

Παρουσίαση βιώσιμου πλάνου βιωματικού αγροτουρισμού στο οποίο λαμβάνονται υπόψη τα συγκριτικά        πλεονεκτήματα της περιοχής υλοποίησης του επιχειρηματικού σχεδίου. Περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστον δράσεις: 

• Προώθησης της τοπικής γαστρονομίας. 
• Προώθησης της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από αγροτικές δραστηριότητες. 
• Διασύνδεση με τοπικές επιχειρήσεις και φορείς.

ΚΡΙΤΗΡΙΟ 5: Βιωσιμότητα της επένδυσης. 

Για τον προσδιορισμό της βιωσιμότητας της επένδυσης, τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών        επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη, είναι: 

• Γενική ρευστότητα του Φορέα πριν την επένδυση (Κυκλοφορούν Ενεργητικό / Βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1. Αφορά μόνο στις υφιστάμενες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν κλείσει μία τουλάχιστον διαχειριστική χρήση. 
• Καθαρό περιθώριο κέρδους του Φορέα μετά την επένδυση (Καθαρό κέρδος / συνολικό τζίρο) > 1% 
• Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του Φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 ετών > 10 
• Ικανότητα αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του Φορέα μετά την επένδυση < 2

Η διάρκεια υλοποίησης των σχεδίων ορίζεται σε 18 μήνες με δυνατότητα παράτασης 6 μηνών, που θα χορηγείται, είτε για λόγους ανωτέρας βίας, είτε κατόπιν ειδικής αιτιολόγησης. Η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης – ολοκλήρωσης της επένδυσης δεν δύναται να ξεπερνά την 31η Μαΐου 2025.

 

Περιπτώσεις ίδρυσης καταλυμάτων

Όσον αφορά στα καταλύματα, στο πλαίσιο της παρούσας ενισχύεται η ίδρυση των ακόλουθων λειτουργικών μορφών καταλυμάτων υπό τους εξής όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς: 

• Ξενοδοχεία κλασσικού τύπου 5, 4 ή 3 αστέρων, ελάχιστης δυναμικότητας 10 δωματίων και 20 κλινών.
• Ξενοδοχεία τύπου επιπλωμένων δωματίων 5 ή 4 αστέρων, ελάχιστης δυναμικότητας 30 κλινών.
• Ενοικιαζόμενα δωμάτια 4 κλειδιών, ελάχιστης δυναμικότητας 5 δωματίων και 10 κλινών. 
• Ενοικιαζόμενα επιπλωμένα διαμερίσματα 4 κλειδιών, ελάχιστης δυναμικότητας 5 δωματίων και 10 κλινών. 
• Τουριστικές επιπλωμένες κατοικίες μεμονωμένες ή σε σειρά ή σε συγκρότημα, μονόροφες ή δυόροφες μονοκατοικίες που έχουν αυτοτέλεια λειτουργίας, ανεξάρτητη εξωτερική προσπέλαση η κάθε μια και ιδιωτικότητα, ελάχιστων διαστάσεων: μονόχωρες 40 τ.μ, δύο κύριων χώρων 60 τ.μ.

 

Ενδεικτικά Δικαιολογητικά Υποβολής Αίτησης

Υποβολή αίτησης ενίσχυσης:  

• Συμπλήρωση των πεδίων του Πληροφοριακού συστήματος ΚΑΙ 
• Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης ενίσχυσης.

Οικονομοτεχνική μελέτη: Συμπλήρωση, υπογραφή και επισύναψη / ηλεκτρονική υποβολή της Οικονομοτεχνικής μελέτης.

Φορολογικά έντυπα ή/και οικονομικές καταστάσεις των τριών τελευταίων διαχειριστικών χρήσεων: 

      Α. Τήρηση απλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Φορολογικό έντυπο Ε3 για τα έτη 2018, 2019 και 2020 ΚΑΙ 
• Φορολογικό έντυπο Ν 

      Β. Τήρηση διπλογραφικών λογιστικών βιβλίων 

• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2018 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2019 ΚΑΙ 
• Οικονομικές καταστάσεις έτους 2020 

Δήλωση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ).

Ωριμότητα Επενδυτικού Σχεδίου: Η ιδιωτική συμμετοχή που αποτελείται από την ιδία συμμετοχή ή/και την εξωτερική χρηματοδότηση, κατά μόνας και συνδυαστικά, τεκμηριώνεται κατά περίπτωση. 

Νόμιμη Δυναμικότητα λειτουργίας δικαιούχου: Άδεια λειτουργίας / εγκατάστασης ή τεκμηρίωση απαλλαγής.

Προστασία του περιβάλλοντος : Όπως προκύπτει από τη μελέτη σκοπιμότητας.

Επένδυση στην καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό: Όπως προκύπτει από τη μελέτη σκοπιμότητας.

Προσδιορισμός της βιωσιμότητας ης επένδυσης: Όπως προκύπτει από τη μελέτη σκοπιμότητας.

Προσκόμιση μνημονίου συνεργασίας με τουλάχιστον 5 νομικές και συλλογικές οντότητες με έδρα ή υποκατάστημα εντός της Περιφέρειας υλοποίησης της επένδυσης στο οποίο θα περιγράφεται αναλυτικά: 

1. • Ο ρόλος τους στο πλάνο υλοποίησης του σχεδίου βιωματικού τουρισμού 
   • Ο βαθμός διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος μέσα από την προτεινόμενη συνεργασία 
   • Η οικονομική συμμετοχή των επιλεγμένων οντοτήτων (η οποία δεν αποτελεί επιλέξιμη δαπάνη για το παρόν επενδυτικό σχέδιο) στο πλαίσιο υλοποίησης της συνεργασίας. 
   • Τα προβλεπόμενα οικονομικά οφέλη 
   • Η δέσμευση υλοποίησης του σχεδίου βιωματικού αγροτουρισμού για χρονικό διάστημα που ορίζεται στις μακροχρόνιες δεσμεύσεις. 

Αρχιτεκτονικά σχέδια (κατόψεις, όψεις, τομές), τοπογραφικό & διάγραμμα κάλυψης.

Προμετρήσεις & προϋπολογισμός κτιριακών εργασιών, αναλυτική τεχνική περιγραφή.

Προσφορές και prospectus εξοπλισμού και ειδικών εγκαταστάσεων.

Τίτλοι κυριότητας εγκαταστάσεων, προσύμφωνα μίσθωσης κλπ.

To συγκεκριμένο πρόγραμμα ΕΣΠΑ αφορά στην ενίσχυση Μικρών και Πολύ Μικρών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλία (έδρα ή υποκατάστημα) κατά την υποβολή της αίτησης συμμετοχής στην παρούσα δράση και:

• έχουν έναρξη το αργότερο έως 31-12-2020, 
• είναι οποιασδήποτε νομικής μορφής συμπεριλαμβανομένων των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των ιδιοκτητών επιχειρήσεων, 
• επλήγησαν από την πανδημία Covid-19 και έχουν μείωση κύκλου εργασιών,
• διαθέτουν ΚΑΔ κυρίας δραστηριότητας ή ΚΑΔ δραστηριότητας με τα μεγαλύτερα έσοδα που περιλαμβάνεται εδώ.

Δεν επιχορηγούνται από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ ΑΝΑΣΑ ΙΙ:

• επιχειρήσεις που εντάχθηκαν στο ΑΝΑΣΑ Ι,
• οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (πλην των επιχειρήσεων ασφαλιστικού τομέα),
• τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, οι δημόσιες επιχειρήσεις, οι δημόσιοι φορείς ή δημόσιοι οργανισμοί ή/και οι θυγατρικές τους, καθώς και επιχειρήσεις που εξομοιώνονται με αυτές,
• οι εξωχώριες (offshore) επιχειρήσεις,
• καταστήματα λιανικού εμπορίου που λειτουργούν με συμφωνίες συνεργασίας τύπου «κατάστημα εντός καταστήματος» (shops-in a-shop), που βρίσκονται σε εκπτωτικά καταστήματα (outlet), εμπορικά κέντρα ή εκπτωτικά χωριά, συμπεριλαμβανομένων των σούπερ μάρκετ και των φαρμακείων, και δεν διαθέτουν ανεξάρτητη είσοδο για τους καταναλωτές,
• επιχειρήσεις έκδοσης πρωτογενούς (branded) ψηφιακού περιεχομένου, οι οποίες δεν είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης (Μητρώο Online Media) που τηρείται στην Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, ούτε έχουν υποβάλει σχετική αίτηση εγγραφής για να ενταχθούν σε αυτό κατόπιν έγκρισης της αρμόδιας επιτροπής της ΓΓΕΕ.

Τα κριτήρια συμμετοχής των επιχειρήσεων διακρίνονται ως εξής:

• «Υφιστάμενες» επιχειρήσεις: ορίζονται αυτές που έχουν συσταθεί και έχουν αποκτήσει επιλέξιμο ΚΑΔ έως και την 31/12/2019. Πρέπει να έχουν μείωση τουλάχιστον 20% στον κύκλο εργασιών τους στο έτος 2020 σε σχέση με το έτος 2019 ή, αν ενεργοποιήθηκαν μετά το 1ο τρίμηνο 2019, να έχουν μείωση τουλάχιστον 20% ως μέσο όρο για τα τρίμηνα του 2020 έναντι των αντιστοίχων τριμήνων λειτουργίας τους στο 2019.
• «Νεοσύστατες» επιχειρήσεις: ορίζονται αυτές που έχουν συσταθεί και έχουν αποκτήσει επιλέξιμο ΚΑΔ από 1/1/2020 μέχρι την 31/12/2020. Η μείωση στον κύκλο εργασιών τους λαμβάνεται υπόψη ως 100%.

Η αξιολόγηση των προτάσεων προβλέπεται να γίνει με διαδικασία συγκριτικής αξιολόγησης με μοναδικό κριτήριο βαθμολόγησης τη Μείωση Κύκλου Εργασιών (τζίρου) επιχείρησης.

Για «Υφιστάμενη» επιχείρηση, η Μείωση του Κύκλου Εργασιών, είναι υποχρεωτικώς άνω του 20% στον κύκλο εργασιών τους το έτος 2020 σε σχέση με το έτος 2019 και βαθμολογείται ως εξής:

 

Η επιδότηση καλύπτει Κεφάλαιο Κίνησης έως το 100% των εξόδων της επιχείρησης το 2020, με ελάχιστο ποσό επιχορήγησης τα 2.000,00 € και μέγιστο τα 7.000,00€, αναλόγως της μείωσης τζίρου. Συγκεκριμένα, ο υπολογισμός της επιχορήγησης ΕΣΠΑ προκύπτει συσχετιζόμενα με το άθροισμα των εξής δηλωθέντων ποσών των πεδίων του έντυπου Ε3 φορολογικής χρήσης 2020: 102, 202, 181, 281, 481,185, 285, 485.

Το ποσό επιχορήγησης ΕΣΠΑ ορίζεται ως εξής :

– Για τις «Νεοσύστατες» επιχειρήσεις, το ποσό ορίζεται σε 2.000 € χωρίς να τίθεται περιορισμός έναντι εξόδων τους στο 2020.

– Για τις «Υφιστάμενες» επιχειρήσεις, το ποσό ορίζεται ως εξής, υπό την προϋπόθεση για τις «Υφιστάμενες» Επιχειρήσεις ότι το ποσό της δημόσιας επιχορήγησης για κεφάλαιο κίνησης στο πλαίσιο της παρούσας Δράσης, δεν υπερβαίνει το 100 % των εξόδων της επιχείρησης στο 2020. Εάν το ποσό των εξόδων της επιχείρησης στο 2020 υπολείπεται του παραπάνω προβλεπόμενου ποσού προς επιχορήγηση, δικαιούμενο προς λήψη ποσό είναι έως το 100 % των εξόδων της επιχείρησης στο 2020 και με ελάχιστο ποσό προς επιχορήγηση τις 2.000€:

 

Το ποσό της δημόσιας επιχορήγησης θα πρέπει να μετατραπεί αποδεδειγμένα σε Κεφάλαιο Κίνησης στο έτος 2022, χωρίς καμία επικάλυψη των ιδίων εξόδων από καμία άλλη επιδότηση ΕΣΠΑ. Σε διαφορετική περίπτωση το ποσό της δημόσιας επιχορήγησης καταλογίζεται στην επιχείρηση που το έλαβε και αναζητείται ως αχρεωστήτως καταβληθέν στο σύνολό του.

Στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ εντάσσονται οι επιχειρήσεις που λαμβάνουν την υψηλότερη βαθμολογία και πληρούν πλήρως τις προϋποθέσεις της Πρόσκλησης, έως την εξάντληση των διατιθέμενων κονδυλίων.

Συνήθως σε αυτά τα προγράμματα ΕΣΠΑ, ο φάκελος υποψηφιότητας απορρίπτεται εάν έχει κάποια έλλειψη. Οπότε είναι καλό να απευθυνθείτε σε ένα σύμβουλο ΕΣΠΑ για την υποβολή του φακέλου, ώστε να αποφύγετε λάθη που δεν διορθώνονται, διεκδικώντας την ευκαιρία επιχορήγησης.

Οι επιχειρήσεις των κλάδων παροχής υπηρεσιών οργάνωσης συνεδρίων/εμπορικών εκθέσεων, τροφοδοσίας για εκδηλώσεις, εστίασης/διασκέδασης/ψυχαγωγίας, γυμναστηρίων και σχολών χορού αντιμετωπίζουν ανεπαρκή ρευστότητα, αλλά υφίστανται επίσης σημαντική οικονομική ζημία λόγω των συνεχιζόμενων επιπτώσεων από τα μέτρα για τον περιορισμό της έξαρσης της νόσου COVID-19. Για αυτόν τον λόγο προκηρύχθηκε το πρόγραμμα επιχορήγησης των περισσότερο πληττόμενων από την πανδημία επιχειρήσεων ψυχαγωγίας, διοργάνωσης εκδηλώσεων και εκθέσεων, τροφοδοσίας εκδηλώσεων, παροχής υπηρεσιών γυμναστηρίου και σχολής χορού.

 

Επιχειρήσεις που δύνανται να τύχουν δημόσιας χρηματοδότησης στο πλαίσιο της παρούσας Δράσης, είναι οι επιχειρήσεις των κλάδων παροχής υπηρεσιών οργάνωσης συνεδρίων/εμπορικών εκθέσεων, τροφοδοσίας για εκδηλώσεις, εστίασης/διασκέδασης/ψυχαγωγίας, γυμναστηρίων και σχολών χορού, ανεξάρτητα από τη νομική τους μορφή, που νομίμως λειτουργούν και δραστηριοποιούνται στη χώρα και έχουν κάνει έναρξη εργασιών μέχρι την 31/12/2021.

 

Οι βασικές προϋποθέσεις συμμετοχής των επιχειρήσεων είναι οι εξής:

• Να είναι υπόχρεες υποβολής Δηλώσεων ΦΠΑ.
• Να παρουσιάζουν μείωση του κύκλου εργασιών τους του έτους 2020 ποσοστού 50% τουλάχιστον, σε σχέση με τον κύκλο εργασιών του 2019.
• Να μην αποτελούν προβληματικές επιχειρήσεις.
• Να λειτουργούν νομίμως στους χώρους για τους οποίους θα αιτηθούν ενίσχυση.
• Να έχουν μέχρι 31/12/2021 ως κύριο κωδικό δραστηριότητας ή ως κωδικό δραστηριότητας με τα μεγαλύτερα έσοδα έναν από τους παρακάτω ΚΑΔ:
  • 56.21 Δραστηριότητες υπηρεσιών τροφοδοσίας για εκδηλώσεις
  • 56.30.10.01 Δραστηριότητες παροχής ποτών
  • 56.30.10.09 Δραστηριότητες παροχής ποτών
  • 56.30.10.10 Δραστηριότητες παροχής ποτών
  • 56.30.10.11 Δραστηριότητες παροχής ποτών
  • 56.30.10.12 Δραστηριότητες παροχής ποτών
  • 56.30.10.13 Δραστηριότητες παροχής ποτών
  • 82.30 Οργάνωση συνεδρίων και εμπορικών εκθέσεων
  • 85.52.11 Υπηρεσίες σχολών χορού και διδασκάλων χορού
  • 93.13.10 Υπηρεσίες γυμναστηρίων
  • 93.13.10.01 Υπηρεσίες γυμναστηρίου ειδικών γυμναστικών (αεροβικής, πιλάτες, γιόγκα κλπ)
  • 93.13.10.02 Υπηρεσίες γυμναστηρίου ενόργανης ή μη γυμναστικής
  • 93.29.11.03 Υπηρεσίες εκμετάλλευσης κτήματος, για διενέργεια εκδηλώσεων (π.χ. γάμων και συναφών)
  • 93.29.19.00 Διάφορες ψυχαγωγικές υπηρεσίες π.δ.κ.α.
  • 93.29.19.01 Υπηρεσίες διοργάνωσης ψυχαγωγικών εκδηλώσεων (π.χ. γάμων και συναφών)
  • 93.29.19.02 Υπηρεσίες εκμετάλλευσης οικήματος για διενέργεια εκδηλώσεων
  • 93.29.19.03 Υπηρεσίες μουσικής κάλυψης εκδηλώσεων
  • 93.29.19.05 Υπηρεσίες παιδότοπου
  • 93.29.19.10 Υπηρεσίες διαδραστικής ψυχαγωγικής δραστηριότητας

Σε κάθε επιχείρηση θα δοθεί επιχορήγηση που αντιστοιχεί στο 8% του τζίρου του 2019. Η καταβληθείσα επιδότηση θα πρέπει να έχει αναλωθεί από 1/1/2022 έως 30/9/2022. 

 

Η υποβολή των προτάσεων επιχορήγησης λαμβάνει χώρα έως 15/4/2022. Δεν προβλέπεται η αναζήτηση τυχόν ελλειπόντων δικαιολογητικών ή διευκρινήσεων μετά την υποβολή των προτάσεων. Ως εκ τούτου οποιαδήποτε έλλειψη δικαιολογητικού που δεν επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος για την τήρηση των ειδικών προϋποθέσεων συμμετοχής στη δράση, χαρακτηρίζεται ως ουσιώδης και καθιστά την αίτηση απορριπτέα.

Ανακοινώθηκε από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας η παροχή εγγυημένων δανείων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (Pan European Guarantee Fund). 

 

Δικαιούχοι (εν δυνάμει) είναι όλες οι ελληνικές εταιρείες, ανεξαρτήτως μεγέθους, καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι είναι βιώσιμοι, σύμφωνα με τη διαδικασία αξιολόγησης των τραπεζών. 

 

Τα δάνεια δύναται να εξυπηρετούν κεφάλαιο κίνησης, επενδύσεις, καθώς και αναχρηματοδοτήσεις υφιστάμενων δανείων. 

 

Το ελάχιστο ποσό δανείου για κεφάλαιο κίνησης ορίζεται στο ποσό των 10.000€, ενώ για επενδύσεις στο ποσό των 25.000€. Το μέγιστο ποσό δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του κύκλου εργασιών της τελευταίας διαχειριστικής χρήσης. 

 

Η μέγιστη διάρκεια δανείου δύναται να ανέλθει στα 15 έτη, ενώ η περίοδος χάριτος κατά μέγιστο στους 24 μήνες. 

 

Η εγγύηση δύναται να καλύπτει έως το 70% του παρεχόμενου δανείου, ενώ το επιτόκιο είναι κυμαινόμενο με βάση EURIBOR, πλέον περιθωρίου χρονικού διαστήματος ίσον με την εκτοκιστική περίοδο, πλέον της εισφοράς του Ν.128/75. 

Προκηρύχθηκε η δράση επιχορήγησης υπό σύσταση και υφιστάμενων πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων του Νοτίου Αιγαίου, η οποία ενισχύει επιχειρήσεις του Νοτίου Αιγαίου, στους τομείς της Αγροδιατροφής, της Μεταποίησης, του Τουρισμού, των τεχνολογιών και εφαρμογών για το Περιβάλλον, των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.), του Χονδρικού και Λιανικού Εμπορίου.

 

Ο ανώτατος προϋπολογισμός των έργων ορίζεται στο ποσό των 100.000€, ενώ η επιχορήγηση ανέρχεται στο ύψος του 75% του προϋπολογισμού. 

 

Επιπλέον, δύναται να επιδοτηθεί με ποσοστό 100% δαπάνη μισθολογικού κόστους για νέα θέση εργασίας.

 

Οι επιλέξιμες δαπάνες αφορούν κτιριακές εργασίες, εργασίες περιβάλλοντος χώρου, αγορά ή/και χρηματοδοτική μίσθωση μηχανημάτων και εξοπλισμού, προμήθεια λογισμικού, επαγγελματικού οχήματος, ασφαλιστικές εισφορές, μισθολογικό κόστος νέο-προσλαμβανόμενου προσωπικού, αποσβέσεις λοιπού εξοπλισμού, εκπαίδευση προσωπικού, δαπάνες συμβούλων, δαπάνες προβολής/προώθησης, δαπάνες σχεδιασμού – ανάπτυξης – πιστοποίησης προϊόντος/υπηρεσίας, λειτουργικές δαπάνες προμήθεια αναλώσιμων και α’ υλών. Oι δαπάνες θα εξετάζονται για την επιλεξιμότητά τους, το εύλογο του κόστους καθώς και για τη σκοπιμότητά τους σε σχέση με την επιχείρηση και το επενδυτικό σχέδιο και κατά την πιστοποίησή τους.

 

Το επιχειρηματικό σχέδιο και ο φάκελος υποψηφιότητας χρειάζεται τεκμηρίωση, καθώς οι αιτήσεις που δεν συγκεντρώνουν την ελάχιστη απαραίτητη βαθμολογία (55 / 100), δεν δύναται να αξιολογηθούν θετικά. Ενδεικτικά κριτήρια αξιολόγησης είναι: Επίπεδο εκπαίδευσης εταίρων / μετόχων της επιχείρησης, Εμπειρία εταίρων / μετόχων της επιχείρησης, Ανεργία / Δείκτης κέρδους επιχείρησης, Δημιουργία θέσεων απασχόλησης, Δαπάνες κατάρτισης κλπ.

 

Η ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών είναι η 11/2/2022, ενώ η υλοποίηση των έργων δε δύναται να ξεπερνάει την 30/6/2023.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Προκηρύχθηκε ο Νέος Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022-Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη και αναμένεται η ενεργοποίηση των Νέων Θεματικών Καθεστώτων για την έναρξη της διαδικασίας των αιτήσεων υπαγωγής. Ο Νέος Αναπτυξιακός Νόμος συμβάλει στην διαμόρφωση ενός ιδανικού επενδυτικού κλίματος και ανάπτυξης για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα με καινοτόμες και βελτιωτικές τροποποιήσεις σε σχέση με τον προηγούμενο Αναπτυξιακό Νόμο 4399/2016. Ειδικότερα: Δημιουργούνται ειδικά καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων με θεματική εξειδίκευση, αντί μίας οριζόντιας διάστασης. Θεσπίζονται αυξημένα ποσοστά κατά 5%-25% στον Νέο Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Εισάγονται βελτιωμένες και ταχύτερες διαδικασίες αξιολόγησης επενδυτικών σχεδίων, πιο συγκεκριμένα: Για την περίπτωση της άμεσης αξιολόγησης, η διαδικασία ολοκληρώνεται εντός 30 ημερών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής. Για την περίπτωση της συγκριτικής αξιολόγησης, η διαδικασία ολοκληρώνεται εντός 45 ημερών από την λήξη του καθεστώτος. Διαμορφώνεται συγκριτικός πίνακας με βάση την βαθμολογία των επενδυτικών σχεδίων και το ύψος της δημόσιας χρηματοδότησης που θα καθορίζεται  στις οικίες προκηρύξεις των καθεστώτων που προβλέπουν την συγκεκριμένη διαδικασία αξιολόγησης. Οι μεσαίες επιχειρήσεις που υλοποιούν επιχειρηματικά σχέδια στην περιοχή της Θράκης και στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (Φλώρινα, Κοζάνη, Μεγαλούπολη) απολαμβάνουν το προνόμιο του συνδυασμού της ενίσχυσης της επιχορήγησης και φορολογικής απαλλαγής. Ενσωματώνονται νέοι επιλέξιμοι κλάδοι και οικονομικές δραστηριότητες. Οι σημαντικότεροι εντοπίζονται στον τομέα του τουρισμού, ειδικότερα προβλέπεται ως επιλέξιμη δραστηριότητα ο εκσυγχρονισμός  μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον αναβαθμίζονται σε ξενοδοχεία τουλάχιστον 3 αστέρων, οι εγκαταστάσεις αγροτουρισμού, οινοτουρισμού, γεωτουρισμού και καταδυτικού τουρισμού. Εισάγονται νέες κατηγορίες δαπανών Εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων που σχετίζονται με την έρευνα και καινοτομία, βιομηχανική ανάπτυξη, προστασία του περιβάλλοντος, μέτρα ενεργειακής απόδοσης, συμπαραγωγή ενέργειάς υψηλής απόδοσης, παραγωγή ενέργειας από Α.Π.Ε., εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, αποκατάσταση μολυσματικών χώρων, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων, επαγγελματική κατάρτιση. Η σημαντικότερη καινοτομία του Νέου Αναπτυξιακού Νόμου εντοπίζεται  στην υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων, τα οποία δεν διαθέτουν τον χαρακτήρα μίας ολοκληρωμένης επένδυσης, αλλά ενισχύονται αποκλειστικά για ειδικές κατηγορίες δαπανών, ορισμένες από τις οποίες αναφέρονται στο προηγούμενο πεδίο.

Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις παρακάτω κατηγορίες:

ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ

Ψηφιακός και τεχνολογικός μετασχηματισμός επιχειρήσεων Πράσινη μετάβαση – Περιβαλλοντική αναβάθμιση επιχειρήσεων Νέο Επιχειρείν Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση Έρευνα και εφαρμοσμένη καινοτομία Αγροδιατροφή – Πρωτογενής παραγωγή και Μεταποίηση γεωργικών προϊόντων – Αλιεία και Υδατοκαλλιέργεια Μεταποίηση – Εφοδιαστική αλυσίδα Επιχειρηματική εξωστρέφεια Ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Μεγάλες επενδύσεις Ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας Επιχειρηματικότητα 360ο

ΕΙΔΗ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

Επιχορήγηση, η οποία συνίσταται στη δωρεάν παροχή από το  Δημόσιο  χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των επιλέξιμων δαπανών του επενδυτικού σχεδίου.  Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη τμήματος των καταβαλλόμενων δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), για την απόκτηση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, ενώ η μέγιστη διάρκεια μίσθωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7 έτη. Φορολογική απαλλαγή, που συνίσταται στην απαλλαγή από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιημένων προ φόρου κερδών, τα οποία προκύπτουν από το σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης αφαιρουμένων του φόρου που αναλογεί στα κέρδη που διανέμονται ή αναλαμβάνονται από τους εταίρους, κατά μέγιστο εντός 15 φορολογικών ετών, από την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου.  Επιδότηση του κόστους της δημιουργημένης απασχόλησης, η οποία συνίσταται στην κάλυψη του μισθολογικού κόστους των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται και συνδέονται με το επενδυτικό σχέδιο. Χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου  που αφορά μόνο τις επενδύσεις στο καθεστώς «Νέo Επιχειρείν» Οι τρεις (3) πρώτες παρέχονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά, ενώ η τέταρτη (4η) παρέχεται αυτοτελώς.

ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ

Επιλέξιμες, για ενίσχυση από τα καθεστώτα του νόμου, είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην Ελλάδα κατά την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές: εμπορική εταιρεία, συνεταιρισμός, κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί, Οργανώσεις και Ομάδες Παραγωγών, Αγροτικές εταιρικές συμπράξεις, Αστικοί Συνεταιρισμοί, Κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα, Δημόσιες, Δημοτικές Επιχειρήσεις και θυγατρικές τους υπό προϋποθέσεις. Οι ατομικές επιχειρήσεις είναι επιλέξιμες μόνο για το καθεστώς «Αγροδιατροφή-πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων-αλιεία και υδατοκαλλιέργεια» με ανώτατο επιλέξιμο κόστος τις 200.000€. Επιπλέον ενισχύονται επενδυτικά σχέδια υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρειών, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν την υποβολή της αίτησης υπαγωγής.

ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΥΨΟΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

Το ελάχιστο ύψος της επένδυσης ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ήτοι: α) για μεγάλες επιχειρήσεις στο ποσό των 1.000.000 ευρώ  β) για μεσαίες επιχειρήσεις στο ποσό των 500.000 ευρώ γ) για μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των 250.000 ευρώ δ) για πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των 100.000 ευρώ ε) για Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις  (Κοιν.Σ.Επ.), Αγροτικούς Συνεταιρισμούς, Αστικούς Συνεταιρισμούς, Ομάδες και Οργανώσεις Παραγωγών, Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις, στο ποσό των 50.000 ευρώ.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στα καθεστώτα ενίσχυσης του παρόντος νόμου θα πρέπει να έχουν τον χαρακτήρα αρχικής επένδυσης και συγκεκριμένα να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:  Δημιουργία νέας μονάδας.  Επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας. Διαφοροποίηση της παραγωγής μίας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτήν, με τον όρο ότι οι επιλέξιμες δαπάνες υπερβαίνουν τουλάχιστον κατά 200% τη λογιστική αξία των στοιχείων ενεργητικού που χρησιμοποιούνται εκ νέου, όπως έχει καταγραφεί στον προηγούμενο της έναρξης εργασιών της επένδυσης, οικονομικό έτος.  Θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας, με τον όρο εάν αφορά μεγάλες επιχειρήσεις ότι οι ενισχυόμενες δαπάνες υπερβαίνουν τις αποσβέσεις των στοιχείων ενεργητικού που συνδέονται με τη δραστηριότητα, κατά τη διάρκεια των τριών (3) προηγούμενων φορολογικών ετών.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ
Α. Επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα στοιχεία ενεργητικού και συγκεκριμένα δαπάνες για:	Κατασκευή, επέκταση, εκσυγχρονισμός κτιριακών εγκαταστάσεων, ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων των κτιρίων, κατασκευές για διασφάλιση προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Οι δαπάνες δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 45% του συνόλου των ενισχυόμενων δαπανών περιφερειακού χαρακτήρα  ή το 60% για τις επενδύσεις τουρισμού και θερμοκηπίων, ή το 70% για τις επενδύσεις logistics, ή το 80% για επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε διατηρητέα κτίρια. Αγορά του συνόλου των υφιστάμενων παγίων στοιχείων  (κτίρια, μηχανήματα, λοιπός εξοπλισμός) ή και μέρους που συνδέονται άμεσα με μία παραγωγική μονάδα, εφόσον σωρευτικά ισχύουν τα ακόλουθα: η μονάδα έχει κλείσει, η απόκτηση πραγματοποιείται από τον φορέα της επένδυσης που δεν σχετίζεται με τον πωλητή, εκτός  εάν πρόκειται για μικρή επιχείρηση η οποία αποκτάται είτε από μέλος της οικογένειας του πωλητή, είτε από υπάλληλο του αρχικού ιδιοκτήτη, η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται  υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. Από τις εν λόγω δαπάνες αφαιρείται το κόστος στοιχείων ενεργητικού τα οποία έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενίσχυσης.  Αγορά και εγκατάσταση καινούργιων σύγχρονων  μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού συμπεριλαμβανομένων και των τεχνικών εγκαταστάσεων και των μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός του χώρου της μονάδας. Μισθώματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού. Εκσυγχρονισμό ειδικών εγκαταστάσεων (πλην κτιριακών) και μηχανολογικών εγκαταστάσεων.
Β. Επενδυτικές δαπάνες σε άυλα στοιχεία ενεργητικού και συγκεκριμένα δαπάνες για:	Μεταφορά τεχνολογίας μέσω της αγοράς δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, αδειών εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνιών, τεχνογνωσίας και μη κατοχυρωμένων τεχνικών γνώσεων.  Συστήματα διασφάλισης και ελέγχου ποιότητας, πιστοποιήσεων, προμήθειας και εγκατάστασης λογισμικού και συστημάτων οργάνωσης της επιχείρησης. Το ανώτατο ποσοστό των άυλων δαπανών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% του συνολικού κόστους της επένδυσης για τις ΜμΕ και το 30% για τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Γ. Μισθολογικό κόστος νέων θέσεων εργασίας	Το μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας στο πλαίσιο υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, για 2 (δύο) έτη από τη δημιουργία κάθε θέσης. Οι δαπάνες της συγκεκριμένης ενότητας ενισχύονται αυτοτελώς και όχι σε συνδυασμό με τις περιπτώσεις Α ή/και Β. Οι επιλέξιμες δαπάνες υπολογίζονται με βάση το εκτιμώμενο μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας και πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις: Η αύξηση του αριθμού εργαζομένων να αποτυπώνεται σε ΕΜΕ (Ετήσιες Μονάδες Εργασίας) σε σχέση με την προηγούμενη δωδεκάμηνη περίοδο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής. Όλες οι θέσεις εργασίας να καλυφθούν εντός τριών (3) ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης και έναρξης λειτουργίας της επένδυσης.  Η δημιουργία κάθε νέας θέσης εργασίας μέσω της επένδυσης θα πρέπει να διατηρείται για τις μεγάλες επιχειρήσεις για περίοδο πέντε (5) ετών, για τις μεσαίες επιχειρήσεις για περίοδο τεσσάρων (4) ετών και για τις μικρές επιχειρήσεις για περίοδο τριών (3) ετών ξεκινώντας από την ημερομηνία πρώτης πλήρωσής της.

ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΚΤΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ 

1. Δαπάνες για Συμβουλευτικές Υπηρεσίες σε ΜμΕ : Ενισχύονται μέχρι ποσοστού 5% επί του κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των 50.000 ευρώ, με ποσοστό ενίσχυσης 50%.
2. Δαπάνες εκκίνησης για τις νεοσύστατες και υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις : Ενισχύονται μέχρι το ποσό των 200.000 ευρώ ή μέχρι 400.000 ευρώ για τις καινοτόμες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, μέχρι το ποσοστό 20% ή 40% αντίστοιχα του ενισχυόμενου κόστους των περιφερειακών ενισχύσεων. 
3. Δαπάνες για Έργα Έρευνας και Ανάπτυξης : 

Α. Το αντικείμενο του έργου έρευνας και καινοτομίας πρέπει να εμπίπτει πλήρως σε μία από τις ακόλουθες κατηγορίες: βιομηχανική έρευνα, πειραματική ανάπτυξη, μελέτες σκοπιμότητας

• Δαπάνες υφιστάμενου προσωπικού (ερευνητές, τεχνικοί και λοιπό υποστηρικτικό προσωπικό που απασχολούνται αποκλειστικά στο έργο)
• Δαπάνες απόσβεσης κτιρίων και εξοπλισμού που αντιστοιχούν στην χρήση τους στην διάρκεια του έργου
• Δαπάνες για έρευνα επί συμβάσει, καθώς και δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες
• Πρόσθετα γενικά έξοδα και λοιπές λειτουργικές δαπάνες
• Δαπάνες για διεξαγωγή μελετών σκοπιμότητας

Β. Ένταση  Ενίσχυσης επί των επιλέξιμων δαπανών:   

• Ποσοστό ενίσχυσης 50% για τη βιομηχανική έρευνα
• Ποσοστό ενίσχυσης 25% για πειραματική ανάπτυξη
• Ποσοστό ενίσχυσης 50% για μελέτες σκοπιμότητας 

Γ. Οι δαπάνες ενισχύονται με ποσοστό μέχρι 20% επί του συνολικού κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των 200.000 ευρώ. 

1. Δαπάνες Καινοτομίας για ΜμΕ 

• Δαπάνες για την απόκτηση, επικύρωση και προστασία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και λοιπών άυλων στοιχείων ενεργητικού,
• Δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού υψηλής ειδίκευσης για δραστηριότητες ανάπτυξης και καινοτομίας που αποσπάται από οργανισμό έρευνας και διάδοσης γνώσεων ή από μεγάλη επιχείρηση,
• Δαπάνες για συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες στον τομέα της καινοτομίας.

Ενισχύονται με ποσοστό 50% και δύναται να ανέλθουν έως 20% του συνόλου του ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως 200.000 ευρώ.  

1. Δαπάνες για Διαδικαστική και Οργανωτική Καινοτομία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις :

• δαπάνες προσωπικού,
• δαπάνες οργάνων, εξοπλισμού, κτιρίων και γηπέδων για όσο χρόνο χρησιμοποιούνται για το έργο,
• δαπάνες για γνώσεις και διπλώματα ευρεσιτεχνίας,
• πρόσθετα γενικά έξοδα και λοιπές λειτουργικές δαπάνες,

Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 15% των επιλέξιμων δαπανών για τις μεγάλες επιχειρήσεις και το 50% των επιλέξιμων δαπανών για τις ΜμΕ. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται με ποσοστό μέχρι 10% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού των 100.000 ευρώ

1. Επενδυτικές Δαπάνες για την Προστασία του Περιβάλλοντος :

Α. Αφορούν πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες, απαραίτητες για την υπέρβαση των εφαρμοστέων ενωσιακών προτύπων ή την αύξηση του επιπέδου της προστασίας του περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων και καθορίζονται ως εξής: 

• Όταν το κόστος της επένδυσης για την προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να προσδιοριστεί στο
  συνολικό επενδυτικό κόστος ως διακριτή επένδυση, το κόστος που σχετίζεται με την προστασία
  του περιβάλλοντος συνιστά επιλέξιμη δαπάνη.
• Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, το κόστος της επένδυσης στην προστασία του περιβάλλοντος
  προσδιορίζεται με βάση παρόμοια, λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση που θα μπορούσε
  προφανώς να πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση. Η διαφορά μεταξύ του κόστους των δύο
  επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται με την προστασία του περιβάλλοντος και συνιστά
  τις επιλέξιμες δαπάνες.
• Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 40% των επιλέξιμων δαπανών και μπορεί να αυξηθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες στην περίπτωση των μεσαίων, ενώ κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες στην περίπτωση των μικρών επιχειρήσεων. 

• Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά δεκαπέντε (15) ποσοστιαίες μονάδες για
  επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου α’ της παρ. 3 του
  άρθρου 107 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και κατά πέντε (5)
  ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις
  του στοιχείου γ’ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ.
• Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται με ποσοστό μέχρι 20% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων  και έως του ποσού των 200.000€.

1. Επενδυτικές Δαπάνες για Μέτρα Ενεργειακής Απόδοσης: 

• • Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί
    το υψηλότερο επίπεδο ενεργειακής απόδοσης. Οι δαπάνες που δεν συνδέονται άμεσα με την
    επίτευξη υψηλότερου επιπέδου ενεργειακής απόδοσης δεν συνιστούν επιλέξιμες δαπάνες. Δεν
    χορηγούνται ενισχύσεις, όταν οι βελτιώσεις πραγματοποιούνται με σκοπό να εξασφαλισθεί η
    συμμόρφωση των επιχειρήσεων με ενωσιακά πρότυπα, που έχουν ήδη εγκριθεί, έστω και αν δεν
    έχουν ακόμα τεθεί σε ισχύ.
  • Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε ποσοστό 30% αυτών.
  • Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες σε μικρές επιχειρήσεις και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε μεσαίες επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις  προϋποθέσεις του στοιχείου α ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ και κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου γ ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ.  
  • Οι  δαπάνες  αυτές  ενισχύονται  μέχρι  ποσοστού  5%  επί  του  συνολικού  ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων και έως του ποσού 100.000 ευρώ.

1. Επενδυτικές Δαπάνες για  Συμπαραγωγή Ενέργειας Υψηλής Απόδοσης από ΑΠΕ: 

• • Οι επενδυτικές ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε πρόσφατα εγκατεστημένη ή ανακαινισμένη δυναμικότητα παραγωγής.
    Επιλέξιμες δαπάνες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες σε εξοπλισμό που χρειάζεται η
    εγκατάσταση για να λειτουργήσει ως εγκατάσταση συμπαραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης, σε
    σύγκριση με συμβατικές εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή θέρμανσης της ίδιας
    δυναμικότητας, ή οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες για την αναβάθμιση της απόδοσης, αν η
    υπάρχουσα εγκατάσταση έχει ήδη επιτύχει το όριο υψηλής απόδοσης. Στην περίπτωση σταθμών
    ηλεκτρικής ισχύος άνω του 1MW, επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται μόνο αυτές που αντιστοιχούν σε
    παραγωγή θερμότητας, η οποία αξιοποιείται για θέρμανση διεργασιών ή χώρων.
  • Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε ποσοστό 45% αυτών.
  • Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις, και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μεσαίες επιχειρήσεις.
  • Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί 15 ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου α ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ και κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου γ’ της παρ.3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ. 
  • Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 5% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Δαπάνες για Παραγωγή Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές: 

• Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες για αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή/και παραγωγή
  θερμότητας/ψύξης από ΑΠΕ για ιδία χρήση, για επενδυτικά σχέδια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας
  από μικρά υδροηλεκτρικά έργα, για επενδυτικά σχέδια παραγωγής θερμότητας/ψύξης από ΑΠΕ,
  για επενδυτικά σχέδια παραγωγής αειφόρων βιοκαυσίμων τα οποία δεν είναι βασιζόμενα
  σε εδώδιμα φυτά και δεν υπόκεινται σε υποχρέωση εφοδιασμού ή ανάμειξης, καθώς και για υβριδικούς σταθμούς ΑΠΕ τόσο στο Ηλεκτρικό Σύστημα της Κρήτης, οι οποίοι πρόκειται να τεθούν σε δοκιμαστική λειτουργία έως την ολοκλήρωση και ηλέκτριση του έργου της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, όσο και στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ).. 

• Επιλέξιμες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εφόσον χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις. Ειδικά, για επενδυτικά σχέδια Υβριδικών Σταθμών ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά επιλέξιμες είναι οι δαπάνες του  συστήματος αποθήκευσης, εφόσον χορηγούνται μόνο σε νέες εγκαταστάσεις. Οι δαπάνες που δεν  συνδέονται άμεσα με την επίτευξη υψηλότερου επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος δεν είναι επιλέξιμες.
• Η ένταση της ενίσχυσης ορίζεται σε ποσοστό 45% των επιλέξιμων δαπανών, εάν οι δαπάνες υπολογίζονται ως εξής: 
  
  • • Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να προσδιοριστεί ως διακριτή επένδυση ως προς το συνολικό επενδυτικό κόστος. 
    • Όταν το κόστος της επένδυσης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές δύναται να προσδιοριστεί με βάση παρόμοια, λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση, που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την ενίσχυση, η διαφορά αυτή μεταξύ του κόστους των δύο επενδύσεων προσδιορίζει το κόστος που συνδέεται με την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και συνιστά επιλέξιμη δαπάνη.
• Η ένταση της ενίσχυσης ορίζεται σε ποσοστό 30% των επιλέξιμων δαπανών, εάν υπολογίζονται ως εξής:  
  
  • • Για μικρές εγκαταστάσεις που δεν μπορούν να συγκριθούν με παρόμοια λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον επένδυση, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν μονάδες παραγωγής περιορισμένου μεγέθους, το  συνολικό  κόστος  της  επένδυσης  για  την  επίτευξη  υψηλότερου  επιπέδου  προστασίας  του περιβάλλοντος συνιστά επιλέξιμη δαπάνη.
• Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις, και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που χορηγούνται σε μεσαίες επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου α’ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ και κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες για τις επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου γ ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΛΕ σύμφωνα με τον ΧΠΕ.            
  Οι δαπάνες στις περιπτώσεις αυτοπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή/και παραγωγής θερμότητας/ψύξης για ιδία χρήση από ΑΠΕ ενισχύονται μέχρι 20% του
  συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Δαπάνες για Εγκατάσταση Αποδοτικών Συστημάτων Τηλεθέρμανσης και Τηλεψύξης:  

• Επιλέξιμες δαπάνες για τη μονάδα παραγωγής είναι οι πρόσθετες δαπάνες που απαιτούνται για  την κατασκευή, την επέκταση και την ανακαίνιση μίας ή περισσότερων μονάδων παραγωγής θερμικής ενέργειας, ώστε να δύνανται να αποτελέσουν αποδοτικό σύστημα τηλεθέρμανσης και  τηλεψύξης, όπως αυτό προβλέπεται στο άρθρο 3 του ν. 4342/2015 (Α ́ 143), όπως εκάστοτε ισχύει,  σε σύγκριση με μία συμβατική μονάδα παραγωγής. Η επένδυση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του  συστήματος ενεργειακά αποδοτικής τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης.  Επιλέξιμες δαπάνες για το  δίκτυο διανομής είναι οι επενδυτικές δαπάνες.
• Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε ποσοστό 45% αυτών.
  Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που
  χορηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που
  χορηγούνται σε μεσαίες επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης για τη μονάδα παραγωγής μπορεί να
  αυξηθεί κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που
  πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου α ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ και κατά 5
  ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του
  στοιχείου γ ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ. Το ποσό της ενίσχυσης για το δίκτυο διανομής δεν
  μπορεί να υπερβεί τη διαφορά μεταξύ των επιλέξιμων δαπανών και του κέρδους εκμετάλλευσης. Το
  κέρδος εκμετάλλευσης αφαιρείται από τις επιλέξιμες δαπάνες εκ των προτέρων ή μέσω μηχανισμού
  ανάκτησης. 
• Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι 20% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Δαπάνες για Αποκατάσταση  Μολυσμένων Χώρων: 

• Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες που απαιτούνται για τις εργασίες αποκατάστασης, μειωμένες κατά την
  αύξηση της αξίας του οικοπέδου. Στην περίπτωση της αποκατάστασης μολυσμένων χώρων, όλες οι
  δαπάνες στις οποίες υποβάλλεται μία επιχείρηση κατά την αποκατάσταση του χώρου της μπορεί να
  θεωρηθούν επιλέξιμες επενδύσεις, ανεξαρτήτως του εάν είναι ή όχι δυνατή η εγγραφή των εν λόγω
  δαπανών στον ισολογισμό της ως πάγιων στοιχείων ενεργητικού.
• Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται στο 50% αυτών. 
• Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται έως ποσοστού 5% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Δαπάνες για Ανακύκλωση και Επαναχρησιμοποίηση Αποβλήτων: 

• Επιλέξιμες είναι οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες που είναι απαραίτητες για να
  πραγματοποιηθεί μία επένδυση σε καλύτερες ή αποδοτικότερες δραστηριότητες ανακύκλωσης ή
  επαναχρησιμοποίησης σε σύγκριση με μία συμβατική μονάδα επαναχρησιμοποίησης και
  ανακύκλωσης ιδίας δυναμικότητας που θα κατασκευαζόταν ελλείψει ενίσχυσης. Τα προς
  επεξεργασία ανακυκλούμενα ή επαναχρησιμοποιούμενα υλικά σε άλλη περίπτωση θα
  απορρίπτονταν ή θα υφίσταντο επεξεργασία με τρόπο λιγότερο φιλικό προς το περιβάλλον. Δεν
  καλύπτονται ενισχύσεις για άλλες εργασίες ανάκτησης αποβλήτων πλην της ανακύκλωσης.
• Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε ποσοστό 35% αυτών.
  Η ένταση της ενίσχυσης μπορεί να αυξηθεί κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες για ενισχύσεις που
  χορηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις και κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, για ενισχύσεις που
  χορηγούνται σε μεσαίες επιχειρήσεις. Η ένταση της ενίσχυσης για τη μονάδα παραγωγής μπορεί να
  αυξηθεί κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που
  πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου α ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ και κατά 5
  ποσοστιαίες μονάδες για επενδύσεις σε ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του στοιχείου γ ́ της παρ. 3 του άρθρου 107 της ΣΛΕΕ. Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι 40% του συνολικού
  ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Δαπάνες για Επαγγελματική Κατάρτιση : 

• Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες που αφορούν την αναβάθμιση των προσόντων (up-skilling) ή την
  επανεκπαίδευση (re-skilling) των εργαζομένων. Ειδικότερα, είναι επιλέξιμες οι ακόλουθες δαπάνες: 

• δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευτών, για τις ώρες κατά τις οποίες οι εκπαιδευτές συμμετέχουν στην επαγγελματική κατάρτιση, 
• λειτουργικές δαπάνες εκπαιδευτών και εκπαιδευόμενων που σχετίζονται άμεσα με το έργο
  επαγγελματικής κατάρτισης, όπως έξοδα μετακίνησης, υλικά και εφόδια που σχετίζονται άμεσα με το έργο, αποσβέσεις των υλικοτεχνικών μέσων και του εξοπλισμού, στον βαθμό που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για το έργο επαγγελματικής κατάρτισης. Εξαιρούνται τα έξοδα διαμονής εκτός από τα ελάχιστα αναγκαία έξοδα διαμονής των εκπαιδευόμενων που είναι εργαζόμενοι με αναπηρία,
• δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών σε σχέση με το έργο επαγγελματικής κατάρτισης,
• δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευόμενων και γενικές έμμεσες δαπάνες (διοικητικές δαπάνες, μισθώματα, γενικά έξοδα) για τις ώρες κατά τις οποίες οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στην επαγγελματική κατάρτιση.

• Η ένταση της ενίσχυσης των δαπανών ορίζεται σε ποσοστό 50% αυτών. Το
  ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί, μέχρι το 70% των επιλέξιμων δαπανών, ως
  εξής: 

• 10 εκατοστιαίες μονάδες, εάν η επαγγελματική κατάρτιση απευθύνεται σε
  εργαζομένους που είναι άτομα με ειδικές ανάγκες ή σε εργαζομένους σε μειονεκτική θέση,
• 10 εκατοστιαίες μονάδες, εάν η ενίσχυση χορηγείται σε μεσαίες επιχειρήσεις και κατά
• 20 εκατοστιαίες μονάδες εάν χορηγείται σε μικρές επιχειρήσεις. 

• Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 10% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Δαπάνες για Συμμετοχή ΜμΕ σε Εμπορικές Εκθέσεις:

• Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες μίσθωσης, εγκατάστασης και διαχείρισης περιπτέρου για τη συμμετοχή μίας επιχείρησης σε οποιαδήποτε εμπορική έκθεση. 
• Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 50% των επιλέξιμων δαπανών. 
• Οι δαπάνες αυτές ενισχύονται μέχρι ποσοστού 10% επί του συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

1. Επενδυτικές Δαπάνες για Εργαζόμενους σε Μειονεκτική Θέση:  

1. Εργαζόμενοι σε μειονεκτική θέση : Η ένταση της ενίσχυσης για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση δεν υπερβαίνει το 50% των επιλέξιμων δαπανών.
2. Εργαζόμενοι με αναπηρία: Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 75% των επιλέξιμων
   δαπανών.
3. Πρόσθετες δαπάνες απασχόλησης εργαζομένων με αναπηρία: Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το εκατό τοις εκατό (100%) των επιλέξιμων δαπανών.
4. Πρόσθετες δαπάνες απασχόλησης εργαζομένων σε μειονεκτική θέση: Η ένταση της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει το 50% των επιλέξιμων δαπανών. 

• Οι δαπάνες όλων των άνω κατηγοριών ενισχύονται μέχρι ποσοστού 30% επί του
  συνολικού ενισχυόμενου κόστους περιφερειακών ενισχύσεων.

ΕΝΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΨΗ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

O νέος χάρτης κρατικών ενισχύσεων για τις επενδύσεις στις περιφέρειες του χάρτη διαμορφώνεται ως εξής:   Περιφέρειες  (NUTS2) Περιοχές (NUTS 3) Μέγιστη Ένταση Περιφερειακών Ενισχύσεων Μεγάλες επιχειρήσεις Μεσαίες Επιχειρήσεις Μικρές  & Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις Βόρειο Αιγαίο Βορείου Αιγαίου 50% 60% 70% Νότιο Αιγαίο Νοτίου Αιγαίου 30% 40% 50% Κρήτη Κρήτης 40% 50% 60% Ανατολική Μακεδονία – Θράκη Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης 50% 60% 70% Κεντρική Μακεδονία Κεντρικής Μακεδονίας 50% 60% 70% Δυτική Μακεδονία Δυτικής Μακεδονίας 40% 50% 60% Ήπειρος Ηπείρου 50% 60% 70% Θεσσαλία Θεσσαλίας 50% 60% 70% Ιόνια Νησιά Ιονίων Νήσων 40% 50% 60% Δυτική Ελλάδα Δυτικής Ελλάδας 50% 60% 70% Στερεά Ελλάδα Ευρυτανίας 50% 60% 70% Στερεάς Ελλάδας 40% 50% 60% Πελοπόννησος Πελοποννήσου 40% 50% 60% Αττικής Δυτικός Τομέας Αθηνών 15% 25% 35% Ανατολική Αττική, Δυτική Αττική, Πειραιάς/ Νήσοι 25% 35% 45% Ειδικά για τις περιοχές που ανήκουν  στις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης, σύμφωνα με τον Ν.4759/2020 (Φλώρινα, Κοζάνη, Μεγαλούπολη) δύναται να ορίζεται για τις μεσαίες επιχειρήσεις συνδυασμός των ενισχύσεων της επιχορήγησης και της φορολογικής απαλλαγής. Στα επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται από μεσαίες επιχειρήσεις στις περιφερειακές ενότητες Ροδόπης, Έβρου και Ξάνθης, παρέχεται και το κίνητρο της επιχορήγησης σε ποσοστό 60% για την περιφερειακή ενότητα Έβρου και 30% για τις περιφερειακές ενότητες Ροδόπης και Ξάνθης του προβλεπόμενου από τις διατάξεις ποσοστού ενίσχυσης με τα υπολειπόμενα ποσοστά φορολογικής απαλλαγής να διαμορφώνονται σε 40% και 70% αντίστοιχα. Οι αναφερόμενες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξημένες εντάσεις ενισχύσεων του ΧΠΕ δεν ισχύουν για επενδυτικά σχέδια με επιλέξιμες δαπάνες άνω των 50.000.000€. Στις μεγάλες επιχειρήσεις για επενδύσεις στις Περιοχές της Αττικής οι ενισχύσεις χορηγούνται μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή . Για το τμήμα της δαπάνης μέχρι 50 εκατομμύρια ευρώ παρέχεται το 100% της ανώτατης επιτρεπόμενης ενίσχυσης. Για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα 50 εκατομμύρια ευρώ και μέχρι τα 100 εκατομμύρια ευρώ, παρέχεται το 50% του ανώτατου περιφερειακού ορίου.  Για το τμήμα της δαπάνης που υπερβαίνει τα 100 εκατομμύρια ευρώ δεν παρέχεται κανένα ποσοστό ενίσχυσης. Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο δεν δύναται να υπερβεί το ποσό των 10 εκατομμυρίων ευρώ, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στον νόμο. Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα ενισχύσεις δεν μπορούν να υπερβούν σωρευτικά τα 20 εκατομμύρια ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση τα 30 εκατομμύρια για το σύνολο των συνεργαζόμενων ή συνδεδεμένων επιχειρήσεων.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

Φορολογική Απαλλαγή  Το δικαίωμα έναρξης χρήσης της ωφέλειας του κινήτρου της φορολογικής απαλλαγής θεμελιώνεται με την πιστοποίηση της υλοποίησης του 50% ή του 65% του κόστους του επενδυτικού σχεδίου από το αρμόδιο όργανο ελέγχου και με την προϋπόθεση της προηγούμενης κάλυψης από την επιχείρηση του συνόλου της ίδιας συμμετοχής. Ο φορέας δύναται να αξιοποιήσει το σύνολο της δικαιούμενης ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής εντός δεκαπέντε (15) φορολογικών ετών από το έτος θεμελίωσης του δικαιώματος χρήσης της ωφέλειας με τους ακόλουθους, σωρευτικά περιορισμούς:  Η δικαιούμενη ενίσχυση να μην υπερβαίνει, κατά έτος το 1/3 του συνολικού εγκεκριμένου ποσού της φορολογικής απαλλαγής, μέχρι το φορολογικό έτος της έκδοσης της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.

Επιχορήγηση  Ποσό που ανέρχεται μέχρι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης μπορεί να καταβληθεί με την υλοποίηση έργου προϋπολογισμού τουλάχιστον με το 25% του συνολικού κόστους της επένδυσης. Το υπόλοιπο ποσό έως το πενήντα τοις εκατό (50%) ή το εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) της εγκεκριμένης επιχορήγησης δύναται να καταβάλλεται μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου της υλοποίησης του 50% ή του 65% του συνολικού κόστους του επενδυτικού σχεδίου και με την προϋπόθεση της προηγούμενης κάλυψης από την επιχείρηση του συνόλου της ιδίας συμμετοχής. Το υπόλοιπο ποσό της επιχορήγησης ή το σύνολό της σε περίπτωση μη εφαρμογής της παραπάνω ρύθμισης, καταβάλλεται μετά την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.

Επιδότηση Χρηματοδοτικής Μίσθωσης  Η έναρξη της καταβολής της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης δύναται να πραγματοποιείται μετά την πιστοποίηση, από το αρμόδιο όργανο ελέγχου, της εγκατάστασης στην μονάδα του συνόλου του μισθωμένου εξοπλισμού, σύμφωνα με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Οι ενισχύσεις της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης παρέχονται στο 100% των ανώτατων επιτρεπόμενων εντάσεων ενίσχυσης. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή των δόσεων του μισθώματος εκ μέρους του φορέα της επένδυσης. Το ποσό που καταβάλλεται υπολογίζεται επί της αξίας απόκτησης του εξοπλισμού, το οποίο εμπεριέχεται στις καταβαλλόμενες δόσεις, σύμφωνα με τα εγκεκριμένα ποσοστά ενισχύσεων και με τον περιορισμό της μη υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας του επενδυτικού σχεδίου.  Είναι δυνατή η προεξόφληση των δόσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης από τον φορέα της επένδυσης μόνο για τους τελευταίους δώδεκα (12) μήνες της σύμβασης μίσθωσης, όπως αυτή έχει εγκριθεί από την αρμόδια υπηρεσία.

Επιδότηση του Κόστους της Δημιουργημένης Απασχόλησης Η έναρξη της επιδότησης του κόστους της δημιουργημένης απασχόλησης δύναται να πραγματοποιείται μετά την πιστοποίηση από το αρμόδιο όργανο ελέγχου δημιουργίας των συνδεόμενων με το επενδυτικό σχέδιο θέσεων εργασίας. Η επιδότηση καταβάλλεται ανά εξάμηνο και μετά την εκάστοτε πληρωμή του μισθολογικού κόστους εκ μέρους του φορέα της επένδυσης, με τον περιορισμό της υπέρβασης της καταβολής του εξήντα τοις εκατό (60%) του εγκεκριμένου ποσού μέχρι την έκδοση της απόφασης ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.

ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ

Στα ακόλουθα κείμενα ενδέχεται να εντοπισθούν αλλαγές και τροποποιήσεις κατά την επίσημη και οριστική προκήρυξη εκάστου 

καθεστώτος ενίσχυσης και ο συντάκτης του εγγράφου δεν φέρει ουδεμία ευθύνη για τις οποιαδήποτε μεταβολές που δύναται να παρατηρηθούν.

ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να αναβαθμίζουν τεχνολογικά υφιστάμενες μονάδες, να εισάγουν νέες ψηφιακές λειτουργίες και διαδικασίες και να συνδυάζουν μεθόδους παραγωγής με σύγχρονη τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δαπάνες για καινοτομία στις ΜμΕ. Δαπάνες για διαδικαστική και Οργανωτική Καινοτομία Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων. Δαπάνες για συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές  Ενέργειας (ΑΠΕ) και για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για τη αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Ενισχύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία, όπως περιγράφονται στα άρθρα 25 έως 29 του τμήματος 4 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.	Ενισχύσεις για την προστασία περιβάλλοντος, όπως περιγράφονται στα άρθρα 36-40, 43 και 45-49 του τμήματος 7 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση, όπως περιγράφονται στο άρθρο 31, του τμήματος 5 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις προς ΜμΕ, όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 17-20, 43 του τμήματος 2 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης και χορηγείται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης. Για τις δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχεται το 80% του ανώτατου ποσοστού από το χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€ Για τα επενδυτικά σχέδια δαπανών εκτός Περιφερειακής Ενίσχυσης των κατηγοριών 9,10,11,12, το μέγιστο ποσό ενίσχυσης κυμαίνεται στο όριο του 1.000.000€ και δύναται η επένδυση να υποβληθεί μόνο με τις συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών χωρίς τον χαρακτήρα της αρχικής επένδυσης. Για όλες τις επιχειρήσεις τα κίνητρα χορηγούνται στο 100% του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων)
Αξιολόγηση	Άμεση αξιολόγηση, δηλαδή το κάθε επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται μεμονωμένα κατόπιν υποβολής του.

ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια που αφορούν σε δραστηριότητες στην κυκλική οικονομία και στη βιώσιμη ανάπτυξη και υιοθετούν τεχνολογίες που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ενεργειακή αναβάθμιση των επιχειρηματικών μονάδων.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης (ΑΠΕ) και για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων.  Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση.  Δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος.  Ενισχύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25,26,28 και 29 του τμήματος 4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για προστασία του περιβάλλοντος όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36-40, 43 και 45-49 του τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 31 του Τμήματος 5 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για εργαζόμενους σε μειονεκτική θέση και εργαζόμενους με αναπηρία, όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 32-35 του τμήματος 6 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις προς ΜμΕ όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 17-20 του τμήματος 2 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, με  τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, να χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80%  του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης, στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€. Για τα επενδυτικά σχέδια δαπανών εκτός Περιφερειακής Ενίσχυσης των κατηγοριών 8, 9,10,11, 12, το μέγιστο ποσό ενίσχυσης κυμαίνεται στο όριο του 1.000.000€ και δύναται η επένδυση να υποβληθεί μόνο με τις συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών χωρίς τον χαρακτήρα της αρχικής επένδυσης. Για όλες τις επιχειρήσεις τα κίνητρα χορηγούνται στο 100% του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων)
Αξιολόγηση	Άμεση αξιολόγηση, δηλαδή το κάθε επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται μεμονωμένα κατόπιν υποβολής του.

ΝΕΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ
Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να εμπίπτουν στους τομείς της πρωτογενούς παραγωγής, της μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων, της αλιείας, της έρευνας και καινοτομίας, του ψηφιακού και τεχνολογικού εξοπλισμού, της μεταποίησης και της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δαπάνες εκκίνησης για υπό ίδρυση μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ. Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης (ΑΠΕ). Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.  Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης.  Δαπάνες για τη αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση	αποβλήτων. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Ενισχύσεις για πρόσβαση ΜμΕ σε χρηματοδότηση όπως περιγράφονται στο άρθρο 22 του τμήματος 3 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις προς ΜμΕ  όπως περιγράφονται στα άρθρα 17-20, του τμήματος 2 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη και καινοτομία όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25,26,28 και 29 του τμήματος 4 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως, 40, 43 και 45 έως 49 του τμήματος 7 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου, μέσω του ταμείου συμμετοχών Δικαιούχοι είναι υπό σύσταση Πολύ Μικρές και Μικρές Επιχειρήσεις στο κεφάλαιο των οποίων συμμετέχουν μόνο φυσικά πρόσωπα χωρίς προηγούμενη επιχειρηματική δραστηριότητα και χωρίς προηγούμενη μετοχική συμμετοχή σε εταιρείες με εξαίρεση κατοχής μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.  Το κίνητρο της χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου λαμβάνει τις εξής μορφές: Ίδια κεφάλαια ή οιωνεί ίδια κεφάλαια ή επενδυτική χορηγία για την παροχή επενδύσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου. Δάνεια για την παροχή επενδύσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες αρχικών επενδύσεων χορηγούνται στο εκατό τοις εκατό (100%) του ποσοστού του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό  σχέδιο δεν υπερβαίνει το όριο των 5.000.000€. Τα ποσοστά ενισχύσεων των δαπανών εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων των κατηγοριών 11, 12, 13, 14  κυμαίνονται στο 100% των ενισχύσεων που προβλέπονται στα αντίστοιχα τμήματα του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014 της Ε.Ε. και μέχρι του 1.000.000€ και επιπλέον δύναται η επένδυση να υποβληθεί μόνο με τις συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών χωρίς τον χαρακτήρα της αρχικής επένδυσης.
Αξιολόγηση	Συγκριτική αξιολόγηση.

ΔΙΚΑΙΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται στις περιοχές των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης (Περιφέρειες Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, περιφέρεια Κρήτης, Δήμος Μεγαλόπολης, Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας) με στόχο τη στήριξη της απασχόλησης, την ανάπτυξη των περιοχών και την μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ. Δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτομία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις. Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων. Δαπάνες για συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ και για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων.   Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Ενισχύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως και 29 του τμήματος 4 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.	Ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40,43 και 45 έως 49 του τμήματος 7 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 31 του τμήματος 5 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις προς ΜμΕ  όπως περιγράφονται στα άρθρα 17-20, του τμήματος 2 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη και καινοτομία όπως  αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25,26,28 και 29 του τμήματος 4 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος όπως          αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως, 40, 43 και 45 έως 49 του    τμήματος 7 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Δικαιούχοι των ενισχύσεων είναι: Οι Πολύ Μικρές, Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις. Οι Μεγάλες Επιχειρήσεις για παραγωγικές επενδύσεις μόνο όταν αυτές είναι απαραίτητες για την υλοποίηση των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης υπό τον όρους ότι συμβάλλουν στην μετάβαση προς μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία της Ένωσης έως το 2050, είναι απαραίτητες για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στις συγκεκριμένες περιοχές και δεν οδηγούν σε μετεγκατάσταση.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων ισχύουν τα ανώτατα ποσοστά από το χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων. Για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ. Οι δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων των κατηγοριών 9,10,11, 12, 13, 14 δύναται να υποβληθούν σε διακριτό επενδυτικό σχέδιο που να μην πληροί τον χαρακτήρα της αρχικής επένδυσης. Τα ποσοστά και το ύψος των ενισχύσεων θα καθορισθούν με ειδική Υπουργική Απόφαση. Οι φορείς των υπαγόμενων στο συγκεκριμένο καθεστώς επενδυτικών σχεδίων έχουν δικαίωμα να κάνουν χρήση της διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης, όπως προβλέπεται στον νόμο για την προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων, χωρίς τις προβλεπόμενες στον νόμο αυτό διαδικασίες.
Αξιολόγηση	Άμεση αξιολόγηση, δηλαδή το κάθε επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται μεμονωμένα κατόπιν υποβολής του.

ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ
Ενισχύεται το σύνολο των επενδυτικών σχεδίων που προάγουν την έρευνα και προωθούν την ανάπτυξη και την εφαρμογή ιδεών και τεχνολογιών, που βελτιώνουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες και καθιστούν την παραγωγή αποδοτικότερη. Τα υπαγόμενα σχέδια συμβάλουν στην ανάπτυξη τεχνολογίας ή στη δια της τεχνολογικής ανάπτυξης παροχή υπηρεσιών, στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων ή στην εισαγωγή διαδικαστικών ή οργανωτικών καινοτομιών, στην αξιοποίηση αποτελεσμάτων της έρευνας, στην αύξηση της απασχόλησης και στην δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ. Δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτομία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις. Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ. Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων.  Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση.	Ενισχύσεις για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως και 29 του τμήματος 4 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως 40,43 και 45 έως 49 του τμήματος 7 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 31 του τμήματος 5 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις προς ΜμΕ  όπως περιγράφονται στα άρθρα 17-20, του τμήματος 2 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη και καινοτομία όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25,26,28 και 29 του τμήματος 4 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36 έως, 40, 43 και 45 έως 49 του τμήματος 7 του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόληση με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, να χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους της δημιουργούμενης  απασχόλησης  στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, τα ποσοστά ενισχύσεων  παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ.. Το ποσό ενισχύσεων που χορηγείται σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει το όριο των 10.000.000€. Για επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της αρχικής επένδυσης δύναται να ενισχυθούν μόνο για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, των κατηγοριών 11,12,13,14,15,16 και μέχρι του ποσού του 1.000.000€, στο 100% των ενισχύσεων που προβλέπονται στα αντίστοιχα τμήματα του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.  Για όλες τις επιχειρήσεις τα κίνητρα χορηγούνται στο 100% του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων), ή Βιομηχανικές Περιοχές (Β.Ε.Π.Ε) και Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.)
Αξιολόγηση	Άμεση αξιολόγηση, ήτοι το κάθε επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται μεμονωμένα κατόπιν υποβολής του.

ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ – ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ – ΑΛΙΕΙΑ
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής, της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων και της αλιείας. Ειδικότερα τα υπαγόμενα σχέδια αφορούν τους τομείς: 1. της πρωτογενούς παραγωγής 2. της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων 3. της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Δαπάνες για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.  Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων.  Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω είδη εκτός της επιχορήγησης. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€ με την επιφύλαξη τυχόν περιορισμών από τους κανονισμούς για την πρωτογενή παραγωγή, την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια. Επιμέρους θέματα επιλεξιμότητας επενδυτικών σχεδίων και δαπανών θα καθορισθούν με κοινές υπουργικές αποφάσεις.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις χορηγούνται τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.  Τα λοιπά είδη ενίσχυσης χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια που περιγράφονται στις προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου, το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό (100%) του ανώτατου ορίου, εκτός της περίπτωσης όπου το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε διατηρητέο κτίριο και επομένως η επιχορήγηση ανέρχεται στο ενενήντα τοις εκατό (90%) του ανώτατου ορίου. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα είδη πλην της επιχορήγησης στο 80% του Χάρτη περιφερειακών Ενισχύσεων ή στο 100%, εκτός της περίπτωσης 4 που χορηγείται στο 90%, εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1. Ανήκουν στον τομέα της αγροδιατροφής. 2. Τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται στις ακόλουθες περιοχές, ορεινές περιοχές, παραμεθόριες (εντός των 30 χλμ. από τα σύνορα), νησιωτικές περιοχές (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων). 3. Επιχειρήσεις των οποίων τα επενδυτικά έργα  υλοποιούνται σε Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.Π.Ε.), Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Τ), Οργανωμένους Υποδοχείς μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων (Ο.Υ.Μ.Ε.Δ), εφόσον δεν αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών της επιχείρησης. 4. Τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε κτήρια που είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 5. Τα επενδυτικά σχέδια αφορούν σε επαναλειτουργία βιομηχανικών μονάδων που έχουν παύσει την λειτουργία της. Η αξία του πάγιου εξοπλισμού της της βιομηχανικής μονάδας η οποία πρόκειται να επαναλειτουργήσει πρέπει να καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον το 50% του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου. 6. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ.
Αξιολόγηση	Συγκριτική αξιολόγηση.

ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ – ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια που ανήκουν στον τομέα της μεταποίησης (πλην της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων) και στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας, με αντικείμενο την τεχνολογική, παραγωγική, διοικητική και οργανωτική αναβάθμιση, καθώς και την καινοτόμο και εξωστρεφή ανάπτυξη και μεγέθυνση.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω και επιπλέον) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜμΕ. Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Δαπάνες για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.  Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, να χορηγούνται στο ανώτατό ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω είδη εκτός της επιχορήγησης να χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Ειδικά για τα επενδυτικά σχέδια που περιγράφονται στις προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου, το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο εκατό τοις εκατό (100%) του ανώτατου ορίου, εκτός της περίπτωσης όπου το επενδυτικό σχέδιο υλοποιείται σε διατηρητέο κτίριο και επομένως η επιχορήγηση ανέρχεται στο ενενήντα τοις εκατό (90%) του ανώτατου ορίου. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Τα λοιπά είδη ενίσχυσης χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα είδη πλην της επιχορήγησης στο 80% του Χάρτη περιφερειακών Ενισχύσεων ή στο 100%, εκτός της περίπτωσης 4 που χορηγείται στο 90%, εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1. Τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται στις ακόλουθες περιοχές, ορεινές περιοχές, παραμεθόριες (εντός των 30 χλμ. από τα σύνορα), νησιωτικές περιοχές (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων). 2. Τα επενδυτικά έργα  υλοποιούνται σε Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές (Β.Ε.Π.Ε.), Επιχειρηματικά Πάρκα (Ε.Π.), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων (Θ.Υ.Κ.Τ), Οργανωμένους Υποδοχείς μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων (Ο.Υ.Μ.Ε.Δ), εφόσον δεν αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών της επιχείρησης. 4. Τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε κτίρια που είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 5. Τα επενδυτικά σχέδια αφορούν σε επαναλειτουργία βιομηχανικών μονάδων που έχουν παύσει την λειτουργία τους. Η αξία του πάγιου εξοπλισμού της βιομηχανικής μονάδας, η οποία πρόκειται να επαναλειτουργήσει πρέπει να  καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον το 50% του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου. 6. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ.
Αξιολόγηση	Συγκριτική αξιολόγηση.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια που στοχεύουν στη διείσδυση σε νέες αγορές του εξωτερικού με την εξαγωγή προϊόντων ή των υπηρεσιών τους. Επιλέξιμες είναι οι επιχειρήσεις που αναπτύσσουν εξωστρεφή δραστηριότητα σε ποσοστό που θα προσδιορισθεί στην προκήρυξη του καθεστώτος.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω)  Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜμΕ. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση του άρθρου 31 του τμήματος 5 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Δαπάνες για εργαζόμενους σε μειονεκτική θέση και εργαζόμενους με αναπηρία των άρθρων 32 έως 35 του Τμήματος 6 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.651/2014. Δαπάνες προς ΜμΕ των άρθρων 17 – 20 του τμήματος 2 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω είδη εκτός της επιχορήγησης.  Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για όλες τις επιχειρήσεις η ενίσχυση για όλα τα είδη ενίσχυσης κυμαίνεται στο 100% εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται στις ακόλουθες περιοχές, ορεινές περιοχές, παραμεθόριες (εντός των 30 χλμ. από τα σύνορα), νησιωτικές περιοχές (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων). Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ. Για επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της αρχικής επένδυσης δύναται να ενισχυθούν μόνο για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, της κατηγορίας Γ και μέχρι του ποσού του 1.000.000€, στο 100% των ενισχύσεων που προβλέπονται στα αντίστοιχα τμήματα του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.
Αξιολόγηση	Συγκριτική αξιολόγηση.

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
Ενισχύονται τουριστικά επενδυτικά σχέδια τα οποία αφορούν: 1. Ίδρυση ή επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων τουλάχιστον 4 αστέρων. 2. Εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία 3 αστέρων μετά την πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας ή την ημερομηνία ολοκλήρωσης της προηγούμενης επένδυσης, καθώς και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων. 3. Επέκταση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης κτηρίου και ότι αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον 4 αστέρων. 4. Ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής Τουριστικών Οργανωμένων κατασκηνώσεων τα οποία ανήκουν  ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον 3 αστέρων.		5. Ίδρυση και εκσυγχρονισμό ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτηρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον 3 αστέρων. 6. ‘Ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, όπως ορίζονται στον ν. 4276/2014 (Α΄ 155), που κατατίθενται ως ενιαία σχέδια. Δεν περιλαμβάνονται τα προς μεταβίβαση ή μακροχρόνια μίσθωση κτίρια και εγκαταστάσεις. 7. ‘Ίδρυση και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων εφόσον, α) φέρουν διακριτό τίτλο «ξενώνας φιλοξενίας», β) υλοποιούνται εντός παραδοσιακών οικισμών σε μια από τις ακόλουθες περιοχές: i) ορεινές περιοχές, σύμφωνα με τον ΕΛ.ΣΤΑΤ, ii) παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), iii)  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων), γ) κατατάσσονται σε κατηγορία (5) κλειδιών και δ) διατηρούν ελάχιστο αριθμό 20 ενοικιαζόμενων δωματίων. 8. Ίδρυση, επέκταση και εκσυγχρονισμό ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας (condo hotels), όπως ορίζονται στον ν. 4276/2014, υπό την προϋπόθεση ότι η μεταβίβαση ή η μακροχρόνια μίσθωση ενισχυόμενων τμημάτων αυτών λαμβάνει χώρα μετά τη λήξη της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του φορέα της επένδυσης.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων  (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες.  Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ. Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, να χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω είδη εκτός της επιχορήγησης και χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις χορηγείται το 100% του κινήτρου της επιχορήγησης του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, εκτός της περίπτωσης 5 που χορηγείται στο 90%, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου. Τα λοιπά είδη κινήτρων χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα κίνητρα  πλην της επιχορήγησης, στο 100% του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, εκτός της περίπτωσης 2 που χορηγείται στο 90%, εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων) 2. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 3. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού.
Αξιολόγηση	Συγκριτική αξιολόγηση.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
Τα υπαγόμενα επενδυτικά σχέδια αφορούν: α. Εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, προς συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικούς λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού [μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού θερμαλισμού, κέντρα, θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης (spa)], κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόμια όπως αυτές ορίζονται στον ν. 4276/2014 (Α΄155), β. Εγκαταστάσεις αγροτουρισμού ή οινοτουρισμού ή γεωτουρισμού.                                                                                                                                                    γ. Εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων στην ύπαιθρο τύπου Glamping. δ. Εγκαταστάσεις καταδυτικού τουρισμού, σύμφωνα με τον Ν.4688/2020.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων  (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες  Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση Δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις Δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, να χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις οι ενισχύσεις χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις χορηγείται το 100 (εκτός της περίπτωσης που τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε διατηρητέα κτίρια και χορηγείται στο 90%), εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου. Τα λοιπά είδη κινήτρων χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις χορηγείται το 100% (εκτός της περίπτωσης που τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε διατηρητέα κτίρια και χορηγείται στο 90%), εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων). 2. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 3. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού.
Αξιολόγηση	Συγκριτική αξιολόγηση.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
Ενισχύονται μεγάλα επενδυτικά σχέδια των επιλέξιμων κλάδων πλην της αγροδιατροφής – πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, της αλιείας, της μεταποίησης εφοδιαστικής αλυσίδας, της ενίσχυσης τουριστικών επενδύσεων και των εναλλακτικών μορφών τουρισμού και με την προϋπόθεση ότι ο προϋπολογισμός του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών υπερβαίνει το ποσό των 15.000.000€.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜμΕ.  Δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ. Δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων. Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση. Δαπάνες για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δαπάνες για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση. Δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης. Δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ. Δαπάνες διαδικαστικής και οργανωτικής καινοτομίας για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, με  τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις οι ενισχύσεις χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, ενώ περιλαμβάνονται όλα τα κίνητρα πλην της επιχορήγησης.   Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€, πλην της περίπτωσης χορήγησης της ενίσχυσης της φορολογικής απαλλαγής που δεν μπορεί να υπερβεί το όριο των 20.000.000€. Οι φορείς των υπαγόμενων στο παρόν καθεστώς επενδυτικών σχεδίων δύνανται να κάνουν χρήση της διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης μέσω του νόμου των στρατηγικών επενδύσεων, χωρίς τις προβλεπόμενες στον νόμο αυτό διαδικασίες υπαγωγής. Οι φορείς των ως άνω σχεδίων δεν μπορούν να κάνουν χρήση καμίας εκ των λοιπών ευνοϊκών ρυθμίσεων του οικείου νόμου.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις χορηγείται στο 100% (εκτός της περίπτωσης όπου τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε διατηρητέα κτίρια που χορηγείται στο 90%), εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου. Τα λοιπά είδη κινήτρων χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα κίνητρα, 100%  του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων (εκτός της περίπτωσης που τα επενδυτικά σχέδια υλοποιούνται σε διατηρητέα κτίρια και χορηγείται στο 90%), εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων) 2. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 3. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών Ενισχύσεων, παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού.
Αξιολόγηση	Άμεση αξιολόγηση, ήτοι το κάθε επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται μεμονωμένα κατόπιν υποβολής του.

ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΑΞΙΑΣ
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια που εμπίπτουν στα πεδία των ευρωπαϊκών στρατηγικών αλυσίδων αξίας (μικροηλεκτρονική, υπολογιστές υψηλής απόδοσης, συσσωρευτές, διασυνδεδεμένα και αυτόνομα οχήματα, κυβερνοασφάλεια, προσωποποιημένη ιατρική και υγεία, βιομηχανία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, υδρογόνο, διαδίκτυο των πραγμάτων).
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜμΕ.  Δαπάνες που αφορούν την καινοτομία στις ΜμΕ. Δαπάνες διαδικαστικής και οργανωτικής καινοτομίας για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις. Δαπάνες μέτρων ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για την συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ. Δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες εγκατάστασης αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων. Δαπάνες επαγγελματικής κατάρτισης. Δαπάνες πρόσληψης εργαζομένων σε μειονεκτική θέση. Δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 25 έως και 29 του Τμήματος 4 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 36-40, 43 και 45-49 του Τμήματος 7 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 31 του τμήματος 5 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014. Δαπάνες για εργαζόμενους που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση και εργαζόμενους με αναπηρία, όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 32-35 του Τμήματος 6 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/201. Δαπάνες προς ΜμΕ όπως αυτές περιγράφονται στα άρθρα 17-20 του Τμήματος 2 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014 17- 20 του Τμήματος 2 του Κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ. 651/2014.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, και χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα κίνητρα πλην αυτό της επιχορήγησης, τα οποία χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.  Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις χορηγείται στο 100% εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις. Τα λοιπά είδη κινήτρων χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα κίνητρα σε ποσοστό 100% του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 1. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων) 2. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 3. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού. Για επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις της αρχικής επένδυσης δύνανται να ενισχυθούν μόνο για τις δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων, της κατηγορίας Γ και μέχρι του ποσού του 1.000.000€, στο 100% των ενισχύσεων που προβλέπονται στα αντίστοιχα τμήματα του κεφαλαίου ΙΙΙ του Γ.Α.Κ.
Αξιολόγηση	Άμεση αξιολόγηση, ήτοι το κάθε επενδυτικό σχέδιο αξιολογείται μεμονωμένα κατόπιν υποβολής του.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 360Ο
Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια των επιλέξιμων κλάδων πλην  αυτών της αγροδιατροφής -πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης γεωργικών προϊόντων, της αλιείας, της μεταποίησης  εφοδιαστικής αλυσίδας, της ενίσχυσης τουριστικών επενδύσεων  και των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.
Επιλέξιμες Δαπάνες	Α. Δαπάνες Περιφερειακών Ενισχύσεων (όπως έχουν παρουσιασθεί παραπάνω) Β. Δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων Δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες ΜμΕ.  Δαπάνες μέτρων ενεργειακής απόδοσης. Δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ. Δαπάνες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Δαπάνες για εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Δαπάνες αποκατάστασης μολυσμένων χώρων. Δαπάνες ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης αποβλήτων. Δαπάνες επαγγελματικής κατάρτισης. Δαπάνες συμμετοχής ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις. Δαπάνες  πρόσληψης εργαζομένων σε μειονεκτική θέση.
Είδος Ενίσχυσης	Επιχορήγηση Φορολογική Απαλλαγή Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης Επιδότηση κόστους τις δημιουργούμενης απασχόλησης Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει τα κίνητρα της επιχορήγησης, της φορολογικής απαλλαγής, της επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή της επιδότησης του κόστους απασχόλησης, με τα ποσοστά ενισχύσεων για όλα τα είδη κινήτρων, πλην της επιχορήγησης, χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Το κίνητρο της επιχορήγησης χορηγείται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω είδη εκτός της επιχορήγησης.  Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιο δεν υπερβαίνει τα 10.000.000€.
Ποσοστά Ενίσχυσης	Για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις χορηγείται το ογδόντα τοις εκατό (80%) του κινήτρου της επιχορήγησης του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων ή το εκατό τοις εκατό (100%)  εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της επόμενης παραγράφου. Τα λοιπά είδη κινήτρων χορηγούνται στο ανώτατο ποσοστό του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα κίνητρα και χορηγούνται στο 80% του ανώτατου ορίου του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων.  Για όλες τις επιχειρήσεις τα κίνητρα χορηγούνται στο 100% του ισχύοντος Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις (εκτός της περίπτωσης 2 που χορηγείται στο 90%): 1. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε  περιοχές ορεινές, παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), ή  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων). 2. Επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα. 3. Περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής. Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων παρέχονται στο ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού.
Αξιολόγηση	Συγκριτική Αξιολόγηση.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΚΑΔ		ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΕΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΝΟΜΟ
01		Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες (σχετική υπουργική απόφαση που εξειδικεύει τα είδη των επενδυτικών σχεδίων του συγκεκριμένου τομέα).
03		Αλιεία και υδατοκαλλιέργεια (Αναμένεται σχετική υπουργική απόφαση που θα εξειδικεύει τα είδη των επενδυτικών σχεδίων του συγκεκριμένου τομέα).
06 ΕΩΣ 09		Ορυχεία και λατομεία πλην της άντλησης και των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου και των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων για την εξαγωγή λιθάνθρακα καθώς και όποια δραστηριότητα σχετίζεται με τον τομέα του άνθρακα και του χάλυβα.
10 ΕΩΣ 33		Μεταποίηση (Εξαιρούνται οι τομείς του χάλυβα, των συνθετικών ινών, του άνθρακα και της ναυπηγίας. Επίσης για την πρώτη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων.
35		Μικροί Υδροηλεκτρικοί Σταθμοί εγκατεστημένος ισχύος μέχρι 15MW. Μονάδες συμπαραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ, σύμφωνα με το άρθρο 40 του Κανονισμού 651/2014 της Ε.Ε.  Υβριδικοί σταθμοί ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης, οι οποίοι πρόκειται να τεθούν σε δοκιμαστική λειτουργία έως την ολοκλήρωση και ηλέκτριση του έργου της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, καθώς και στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, σύμφωνα με τα άρθρα 41του Κανονισμού 651/2014 της Ε.Ε.  Παραγωγή θερμότητας και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 41 του Κανονισμού 651/2014 της Ε.Ε.  Ενεργειακά αποδοτικά συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης σύμφωνα με τον Ν.4342/2015 (Α’143). Παραγωγή αειφόρων βιοκαυσίμων τα οποία δεν είναι βασιζόμενα σε εδώδιμα φυτά και δεν υπόκεινται σε υποχρέωση εφοδιασμού ή ανάμειξης, σύμφωνα με το άρθρο 41 του Κανονισμού 651/2014 της Ε.Ε.   Μετατροπή υφιστάμενων μονάδων παραγωγής βιοκαυσίμων βασιζόμενων σε εδώδιμα φυτά σε μονάδες παραγωγής αειφόρων βιοκαυσίμων, τα οποία δεν βασίζονται σε εδώδιμα φυτά και δεν υπόκεινται σε υποχρέωση εφοδιασμού ή ανάμειξης.
37 ΕΩΣ 39		Παροχή νερού – επεξεργασία λυμάτων , διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης.
46.46		Χονδρικό εμπόριο φαρμακευτικών προϊόντων, μόνο για το καθεστώς ενίσχυσης «Επιχειρηματική Εξωστρέφια».
46.71.12.05		Χονδρικό εμπόριο πετρελαίου για κινητήρες (συμπεριλαμβανομένων αυτών των σκαφών) που υλοποιούνται στα νησιά, για τη δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
46.71.13.14		Χονδρικό εμπόριο πετρελαίου θέρμανσης από μεταπωλητή για επενδύσεις που υλοποιούνται στα νησιά, για τη δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
46.71.13.16		Χονδρικό εμπόριο υγραερίου εμφιαλωμένου ή μη, για επενδύσεις που υλοποιούνται μόνο στα νησιά, για τη δημιουργία εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
52.22.11.05		Υπηρεσίες τουριστικών λιμανιών (μαρίνων).
52.22.11.06		Υπηρεσίες λειτουργίας υδατοδρομίων.
52.21.24.00		Υπηρεσίες χώρων στάθμευσης . Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια για την ίδρυση ή επέκταση δημόσιας χρήσης κλειστών σταθμών ιδιωτικής χρήσης επιβατηγών αυτοκινήτων χωρητικότητας τουλάχιστον 40 θέσεων, επιπλέον εκείνων που επιβάλλει ο εκάστοτε ισχύον Οικοδομικός Κανονισμός για την κάλυψη των μόνιμων αναγκών του κτιρίου.
52.21.26.01		Υπηρεσίες επαναφόρτισης συσσωρευτών ηλεκτρικών οχημάτων για επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε νησιώτικες περιοχές.
52.29.19.03		Υπηρεσίες μεταφοράς με διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού προς τρίτους (logistics).
53		Ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες.
55	Καταλύματα  Ίδρυσης & επέκτασης ξενοδοχειακών μονάδων τουλάχιστον τεσσάρων (4) αστέρων. Εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων, αφού παρέλθει πενταετία από την έναρξη λειτουργίας της μονάδας ή από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της επένδυσης εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής της μονάδας, καθώς και εκσυγχρονισμού μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων, εφόσον αναβαθμίζονται σε κατηγορία τριών (3) τουλάχιστον αστέρων. Επέκτασης  και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων που έχουν διακόψει τη λειτουργία τους, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα διακοπής δεν έχει γίνει αλλαγή χρήσης του κτιρίου και ότι μέσω της επέκτασης ή του εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής αναβαθμίζονται σε κατηγορίας τουλάχιστον τεσσάρων (4) αστέρων. Ίδρυσης, επέκτασης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής Τουριστικών Οργανωμένων Κατασκηνώσεων (camping), τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων και glamping. Ίδρυσης και εκσυγχρονισμού ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακών μονάδων εντός χαρακτηρισμένων παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων, τα οποία ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον τριών (3) αστέρων. Σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων όπως ορίζονται στον Ν.4276/2014 (Α155), εκτός του μέρους αυτών που αφορά προς μεταβίβαση ή η μακροχρόνια μίσθωση κτιρίων και εγκαταστάσεων και με την προϋπόθεση ότι κατατίθενται ως ενιαία επενδυτικά σχέδια.  Εγκαταστάσεων Ειδικής Τουριστικής Υποδομής (συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ, τουριστικοί λιμένες, χιονοδρομικά κέντρα, θεματικά πάρκα, εγκαταστάσεις ιαματικού τουρισμού, μονάδες ιαματικής θεραπείας, κέντρα ιαματικού τουρισμού – θερμαλισμού, κέντρα θαλασσοθεραπείας, κέντρα αναζωογόνησης, κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, ορειβατικά καταφύγια, αυτοκινητοδρόμια), όπως αυτές ορίζονται στο Ν.4276/2014 (Α’155). Εγκαταστάσεων αγροτουρισμού ή οινοτουρισμού ή γεωτουρισμού. Εγκαταστάσεις καταδυτικού τουρισμού. Ξενοδοχείων συνιδιοκτησίας (condo hotels), όπως ορίζονται στον Ν.4276/2014, υπό την προϋπόθεση ότι η μεταβίβαση ή η μακροχρόνια μίσθωση ενισχυόμενων τμημάτων αυτών λαμβάνει χώρα μετά τη λήξη της τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων του φορέα της επένδυσης.  Ίδρυση και εκσυγχρονισμό μη κύριων τουριστικών καταλυμάτων εφόσον, α) φέρουν διακριτό τίτλο «ξενώνας φιλοξενίας», β) υλοποιούνται εντός παραδοσιακών οικισμών σε μια από τις ακόλουθες περιοχές: i) ορεινές περιοχές, σύμφωνα με τον ΕΛ.ΣΤΑΤ, ii) παραμεθόριες (σε απόσταση 30 χιλιομέτρων από τα σύνορα), iii)  νησιωτικές περιοχές, (νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων), γ) κατατάσσονται σε κατηγορία (5) κλειδιών και δ) διατηρούν ελάχιστο αριθμό 20 ενοικιαζόμενων δωματίων.
58	Εκδοτικές δραστηριότητες.
59	Παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών, βίντεο και τηλεοπτικών προγραμμάτων, ηχογραφήσεις και μουσικές εκδόσεις για τη δημιουργία studios για την παραγωγή υλικού.
60	Δραστηριότητες προγραμματισμού και ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών.
61	Τηλεπικοινωνίες.
62	Δραστηριότητες προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, παροχής συμβουλών και συναφείς δραστηριότητες.
63	Δραστηριότητες υπηρεσιών πληροφορίας.
68.32.13.00	Υπηρεσίες διαχείρισης ακινήτων που δεν προορίζονται για κατοίκηση, έναντι αμοιβής ή βάσει σύμβασης. Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια για επιχειρήσεις ανάπτυξης και διαχείρισης Ο.Υ.Μ.Ε.Δ υπό την προϋπόθεση ότι ασκούν διοίκηση και διαχείριση σε ένα μόνο Ο.Υ.Μ.Ε.Δ. , εφόσον αυτά αφορούν σε ίδρυση ή επέκταση και υλοποιούνται σε έκταση άνω των τριακοσίων (300) στρεμμάτων, μόνο για τα καθεστώτα «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση» και «Επιχειρηματικότητα 360ο»
71.20	Υπηρεσίες τεχνικών δοκιμών και αναλύσεων, μόνο για το καθεστώς «Έρευνα και Καινοτομία»
72	Επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη.
74	Άλλες επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες.
86	Δραστηριότητες Σχετικές με την Ανθρώπινη Υγεία και την Κοινωνική Μέριμνα. Ενισχύονται επενδυτικά σχέδια για την :  Δημιουργία κέντρων αποθεραπείας και αποκατάστασης. Παροχή Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης Ατόμου με Αναπηρία, σύμφωνα με το άρθρο 30 του Ν. 2072/1992. Παροχή υπηρεσιών οίκων ευγηρίας (ΚΑΔ 87.30.11.01).
91.01.11	Υπηρεσίες βιβλιοθηκών.
91.02	Δραστηριότητες μουσείων.
93.11.10.01	Υπηρεσίες γηπέδων (4×4, 5×5, κλπ.) ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης, αντισφαίρισης, κλπ.
93.11.10.03	Υπηρεσίες κολυμβητηρίου (πισίνας).
96.01.13.01	Υπηρεσίες Σιδερωτηρίου Ρούχων.
96.01.19.02	Υπηρεσίες Μηχανικών Πλυντηρίων.